Bu Blogda Ara

Güzel Sözler

Malullük Kapsamı Genişletildi etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Malullük Kapsamı Genişletildi etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

30 Ocak 2014 Perşembe

TBMM`de Engelliler Tasarısı Kabul Edildi

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu`nda, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı kabul edildi
-Tasarıya göre, korumalı iş yerlerinde istihdam edilen zihinsel ve ruhsal engelli çalışanlar için yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının yüzde 100`ü tutarında iş yeri indirimi yapılacak
-Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet teşkilatında, patlayıcı maddelerin imhası, nakli, depolanması sırasında hayatını kaybedenler ile malul olanlara da aylık bağlanacak
-Engelli istihdamı teşvik edilecek
-Tekerlekli sandalye ya da sedye kullanımı zorunlu olan engellilerin yüksek tavanlı araçları için de ÖTV indirimi yapılacak.
Korumalı iş yerlerinde istihdam edilen zihinsel ve ruhsal engelli çalışanlar için yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının yüzde 100`ü tutarında iş yeri indirimi yapılacak.
*
Engelliler Tasarısına göre, Türk Standartları Enstitüsü`nün en üst organı olan Genel Kurul`da, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı da temsil edilecek.
Engelli istihdamını teşvik amacıyla, korumalı iş yerlerinde istihdam edilen, iş gücü piyasasına kazandırılması güç olan zihinsel ve ruhsal engelli çalışanlar için diğer kişi ve kuruluşlar tarafından karşılanan tutar dahil, yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının yüzde yüzü oranında iş yeri indirimi yapılacak. İndirim her bir engelli çalışan için 5 yıl süreyle uygulanacak.
Korumalı iş yerlerinde çalışan engellilerin işsizlik sigortası işveren payı, İşsizlik Sigortası Fonu`ndan karşılanacak.
Yıllık indirilecek tutar, her engelli çalışan için asgari ücretin yıllık brüt tutarının yüzde 150`sini aşamayacak. Bu bentte yer alan oranı, engellilik derecelerine göre yüzde 150`ye kadar arttırmaya veya tekrar kanuni oranına indirmeye Bakanlar Kurulu; bendin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Aile ve Sosyal Politikalar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlıklarının görüşünü alarak Maliye Bakanlığı yetkili olacak.
Sağlık kurulu raporuna göre, kendisi, eşi veya birinci derece kan hısımlığı bulunan bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri engelli olan memurların, engellilik durumundan kaynaklanan yer değiştirme taleplerinin karşılanması için düzenlemeler yapılacak.
Haklarında korunma, bakım veya barınma tedbiri kararı alınarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`na ait sosyal hizmet kuruluşlarına yerleştirilen çocukların eğitimleri ile hayat veya beden bütünlüklerinin korunması açısından zorunlu olan hallerde veli veya vasiye ait olan yetkiler, sosyal hizmet kuruluşunun yetkilisi tarafından kullanılacak. Yapılan iş ve işlemler hakkında, veli veya vasiye derhal bilgi verilecek.
Milli Eğitim Temel Kanunu`nun eğitim kurumlarının dil, ırk, cinsiyet ve din ayırımı gözetilmeksizin herkese açık olduğunu vurgulayan maddesine, ayrımcılık yapılamayacak hususlar arasına engellilik ibaresi de eklendi.
Sosyal Yardım Vakfı tarafından, Milli Eğitim Bakanlığı ya da ilgili kamu idaresinin görüşü alınarak, vakıf gelirleri ya da İşsizlik Sigortası Fonu kaynakları kullanılarak yurt ya da pansiyon yapılabilecek.
-Engelli hakları
Tasarıyla, Engellilerin Haklarına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesine paralel Kanundaki tanımlar yeniden düzenleniyor.
Engelliler Kanunu`na "Doğrudan ve dolaylı ayrımcılık dahil olmak üzere engelliliğe dayalı her türlü ayrımcılık yasaktır. Eşitliği sağlamak ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak üzere engellilere yönelik makul düzenlemelerin yapılması için gerekli tedbirler alınır. Engellilerin hak ve özgürlüklerden tam ve eşit olarak yararlanmasını sağlamaya yönelik alınacak özel tedbirler ayrımcılık olarak değerlendirilemez" maddesi ile "Engellilerin toplumdan tecrit edilmeleri ve ayrı tutulmaları önlenir. Engellilerin diğer bireylerle eşit koşullarda bağımsız olarak toplum içinde yaşamaları esas olup, özel bir yaşama düzenine zorlanamazlar. Engellilerin topluma dahil olmaları ve toplum içinde yaşamaları amacıyla bireysel destek hizmetleri de dahil olmak üzere ihtiyaç duydukları toplum temelli destek hizmetlerine erişimleri sağlanır" maddeleri ekleniyor.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`nın veri sistemi, mahalli idareler ile Türkiye Kızılay Derneği`ne açılabilecek.
Tekerlekli sandalye ya da sedye kullanımı zorunlu olan engellilerin yüksek tavanlı araçları için ÖTV indirimi yapılacak. Söz konusu engelli kişiler tekerlekli sandalye ya da sedye kullanımı zorunluluğunu sağlık raporu ile belgeleyecek.
Kapatılan Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü`nün taşra teşkilatı tarafından 14 Haziran 1997 tarihinde yapılan personel alım sınavı sonucunda asil listede yer alan ancak sınavın iptal edilmesi nedeniyle devlet memurluğuna atanamayan ya da atanıp göreve başlatılmayan kişilere yeniden devlet memurluğuna atanabilecek.
Söz konusu kişilerin, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`na müracaat etmeleri ve devlet memuru olabilmek için aranan şartları kaybetmemiş olmaları halinde, Bakanlığın taşra teşkilatının, durumlarına uygun memur kadrolarına herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın açıktan atamaları yapılabilecek.
-Muhtaçlık aylığı
65 yaşını doldurmuş, sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birisinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlananlar ile uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışanlar hariç olmak kaydıyla, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilen Türk vatandaşlarına, muhtaçlık hali devam ettiği müddetçe 1.620 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanacak.
Bu düzenleme kapsamına girenlerden, her ne nam altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 3`te 1`inden 1/3`ünden fazla olanlar ile aynı tutardan fazla gelir sağlaması mümkün olan kimseler, muhtaç kabul edilemeyecek ve kendilerine aylık bağlanmayacak.
Aylık bağlanacaklar için, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaçlık kararı verilmesinde, tespit edilen yakınları açısından hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarının 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarına eşit veya daha fazla olup olmadığı da tespit edilecek.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları, gerektiğinde aylık almak için başvuranların gelir, yaşam düzeyi ve varlıkları hakkında, belirleyeceği yöntemlerle inceleme yapmaya ve yaptırmaya, resmi ve özel idare müessese ve ortaklarından ve şahıslardan bilgi ve belge istemeye yetkili olacak.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından aylık almaya başvuranlar ile bu kişilerin haneleri ve aylık almaya başvuranların nafaka yükümlüleri ile bu kişilerin hanelerinin ekonomik durumları araştırılacak. Aylık bağlanmasında, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları`nca sosyal inceleme raporları ve gerektiğinde sağlık kurulu raporları da dikkate alınarak ilgililerin bu düzenlemeye göre aylık bağlanması şartlarını haiz oldukları yönünde verilmiş kararlar esas alınacak. Aylık bağlama işlemi sırasında veya aylık bağlandıktan sonra yapılacak incelemeler sonucunda, aylık bağlama kararını etkileyebilecek yanlışlık veya eksikliklerin tespit edilmesi halinde, bu durum ilgisine göre Vakıflara, aylık bağlanana veya bağlanacak olana ve gerektiğinde ilgili idarelere, Vakıf veya Bakanlık tarafından bildirilecek.
Söz konusu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar bu Kanun kapsamında yersiz veya fazla ödenmiş aylıklar sebebiyle ilgililer adına çıkarılmış olan borç ve para cezaları ile bunlara ilişkin faizler terkin edilmiş sayılacak ve haklarında herhangi bir adli, idari ve icrai takibat yapılmayacak.
-Patlayıcı maddelerin imhasında çalışanlar
Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamına, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Teşkilatında bulunan patlayıcı maddelerin incelenmesi, muhafazası, nakli, imha edilmesi ve zararsız hale getirilmesi işlemlerinde görevlendirilenler de eklendi.
Patlayıcı maddelerin imhası, nakli, depolanması sırasında hayatını kaybedenler ile malul olanlara aylık bağlanacak.
Tasarıya göre, otoyolların işletmesi, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı altında kurulacak bir şirkete devredilecek ve halka arz edilecek
-Türkiye Diyanet Vakfı`na ait hastaneler Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu`na devredilecek
-Terörle mücadelede hayatını kaybedenlerin yakınlarına ve terör malüllerine istihdam hakkı genişletilecek
-Yükümlü olmadığı halde kontenjan fazlası engelli çalıştıran işveren teşvik edilecek
-Taşınmaz için malik olmayan eş, mahkeme kararı olmaksızın tapu sicil müdürlüğünden aile konutu şerhi verilmesini isteyebilecek
Otoyolların işletmesi, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı altında kurulacak bir şirkete devredilecek ve halka arz ediecek.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu`nda kabul edilen bazı kanunlarda değişiklik öngören "torba tasarı"ya göre, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce Vakıflar tarafından, Sosyal Yardımlaşmayı ve Dayanışmayı Teşvik Fonu kaynakları kullanılarak Hazine`ye ait taşınmazların üzerinde yurt veya pansiyon olarak kullanılmak üzere inşa edilen ve kullanıma hazır hale getirilen her türlü bina, yapı ve tesisler hiçbir işleme gerek kalmaksızın Hazine`ye intikal edecek.
Bu taşınmazlar ve üzerindeki bina, yapı ve tesisler, ihtiyacı olan kamu idarelerinin talebi üzerine, yapılış amacı, kullanım durumu ve ihtiyaçlar da dikkate alınarak Maliye Bakanlığı`nca ilgili kamu idarelerine tahsis edilebilecek.
Ancak bunlardan Vakıflar tarafından sözleşme veya protokol yapılmak suretiyle üçüncü kişilerin kullanımına bırakılanlar, sözleşme veya protokolde belirtilen koşullarla, süresi sonuna kadar bu kişiler tarafından kullanılmaya devam edilebilecek.
Otoyol Yapımı, Bakımı, İşletilmesi ve Görevlendirilmesi ile ilgili kanunla bağlantılı ihale aşamasında, Kamu İhale Kanunu`nun ceza ve yasaklama hükümleri, sözleşmenin uygulanması aşamasında Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu`nun ceza, yasaklama ve sözleşmenin feshi hükümleri uygulanacak.
Tasarıyla, Anadolu Ajansı`nın (AA) tespit edilemeyen hissedarlarına ait hisselerin şirket tüzel kişiliği tarafından geriye alınabilmesine imkan tanıyan hukuki altyapı hazırlanıyor. Ayrıca düzenleme ile AA`nın mevcut hukuki statüsünün ve özerkliğinin devamının sağlanması amaçlanıyor.
-İstihdam kapsamı genişliyor
Mevcut düzenlemede Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren olaylar nedeniyle hayatını kaybedenlerin yakınlarına iki, malul olanlara bir istihdam hakkı tanınmaktayken, Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun Tasarısı kapsamında hayatını kaybedenlerin yakınlarına da iki, malul olanlara bir istihdam hakkı tanınacak.
Emekli Sandığı Kanunu ile Sosyal sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamındaki malullük düzenlemesi kapsamında, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı askeri personeli (erbaş ve erler dahil ) ile Emniyet Teşkilatından emniyet hizmetleri sınıfına mensup vazife malullerinden hayatını kaybedenlerin yakınlarına iki, malul olanlara bir istihdam hakkı, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı ile Emniyet teşkilatı dışındaki vazife malullerinden hayatını kaybedenlerin yakınlarına ve malul olanlara ise bir istihdam hakkından yararlanma imkanı getiriliyor.
Ayrıca Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun kapsamında aylık bağlanan terör mağdurları da bir istihdam hakkından faydalanacak.
Terörle Mücadele Kanunu kapsamında 45 yaşını doldurduğu için istihdam hakkından yararlanamayacak olanlara, yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içerisinde İçişleri Bakanlığı`na müracaat etmeleri şartıyla istisna getiriliyor.
-Hızlı ve Etkin Bildirim
Korumalı iş yerlerinde çalışan engellilerin işsizlik sigortası işveren payı, İşsizlik Sigortası Fonu`ndan karşılanacak.
Taşınmaz için malik olmayan eş, mahkeme kararı olmaksızın tapu sicil müdürlüğünden aile konutu şerhi verilmesini isteyebilecek.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından orta ve yüksek teknoloji sanayi ürünleri arasından belirlenen ve her yıl ocak ayında ilan edilen listede yer alan malların ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı sağlanması, ihale dokümanına hüküm olarak konulacak.
Ar-Ge ve yenilik projeleri ile farklı destekler çerçevesinde projeler yürüten istekliler de ihalelere katılabilecek.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgili kamu iktisadi teşebbüslerinin ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde gerçekleştirecekleri yapım işleri ile yenilik, yerlileşme ve teknoloji transferini sağlamaya yönelik sanayi katılımı/off-set uygulamaları içeren mal ve hizmet alımları istisna kapsamına alınıyor.
-Ücretsiz seyahat kapsamı genişliyor-
Gazi, vazife vazife malulü sayılarak aylık bağlananların kendileri, eşleri, evli olmayan 25 yaşını doldurmamış olan çocukları, anne ve babaları, harp veya vazife malulü sayılanlardan sınıf veya görev değiştirerek çalışmaya devam edenler ile vazife malulü sayılarak aylık bağlananlar, demiryolları ve denizyollarının şehiriçi ve şehirlerarası hatlarından, belediyelere, belediyeler tarafından kurulan şirketlere, birlik, müessese ve işletmelere veya belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirketlere ait şehiriçi toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanacak.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında çalışmaya başlamaları nedeniyle ödenmekte olan aylıkları kesilenlerin kendileri ile eşleri, evli olmayan ve 25 yaşını doldurmamış çocukları, anne ve babaları, harp veya vazife malulü sayılacak şekilde hayatını kaybedenlerin ya da aynı kapsamda aylık almaktayken hayatını kaybedenlerin eşleri, evli olmayan ve 25 yaşını doldurmamış çocukları, anne ve babaları, engelliler için sağlık kurulu raporuyla yüzde 40 ve üzerinde engelli olduğunu belgeleyen Türk vatandaşlarının kendileri, ağır engellilerin kendileri ile birden fazla olmamak üzere birlikte yolculuk ettikleri refakatçileri de bu imkandan faydalanacak.
-Yüzde 50 indirim-
Türk vatandaşı olan 65 yaş ve üzeri kişiler, demiryolları ve denizyollarının şehiriçi hatları ile belediyelere, belediyeler tarafından kurulan şirketlere, birlik, müessese ve işletmelere veya belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirketlere ait şehiriçi toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz olarak, demiryolları ve denizyollarının şehirlerarası hatlarından ise yüzde 50 indirimli olarak yararlanacak.
Bu fıkrada belirtilen kurum ve kuruluşlar, belediyeler, belediyeler tarafından kurulan şirketler, birlikler, müessese ve işletmeler altmış ila 65 yaş arasında bulunan kişilerin toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz veya indirimli olarak yararlanmasını sağlayabilecek.
Bazı harp ve vazife malulleri ile aylıkları kesilenlerin su ve elektrik ücretlerinde indirim uygulanması öngörülüyor.
Yetim aylığı alan ve ücretsiz seyahat hakkı olanlardan bu aylıkları almaya devam ettikleri müddetçe ücretsiz seyahat hakları saklı tutuluyor.
-Eşit davranma ilkesi
İş Kanunu`nun "eşit davranma ilkesi" başlıklı maddesine engellilik ibaresi de konuluyor.
İş Kanunu`nda yapılması öngörülen değişiklikle engellilerin işe alınma süreçlerini düzenleyen yönetmelik için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının görüşü alınacak.
Yükümlü olmadığı halde kontenjan fazlası engelli çalıştıran işverene de zorunlu olarak engelli çalıştıran işverenlerle aynı şekilde teşvik edilecek. Teşvik, İşsizlik Sigortası Fonu`ndan karşılanacak.
Engellilik durumu ve derecesi nedeniyle açık işgücü piyasasında istihdam edilemeyen zihinsel ve ruhsal-duygusal engellilerin korumalı işyerlerinde işe yerleştirilerek hem üretken olmaları hem de işe uyum yoluyla toplumsal yaşama katılımlarının sağlanması amacıyla, bu işyerlerinin devamlılığının desteklenmesini sağlayacak bir teşvik olarak engellilere ödenecek aylık ücretlerin belli bir oranına kadarının İşsizlik Sigortası Fonu`ndan karşılanacak.
-Karayolu taşımacılığı
Tasarıyla, Karayolu Taşıma Kanunu`na göre verilen ceza miktarları günün şartlarına göre yeniden düzenleniyor.
Taşıma hizmetini yapmaktan kaçınan taşımacılara 500 TL idari para cezası verilecek.
Bir taşımacının diğer bir taşımacının taşıma faaliyetini engellemesi halinde 2 bin TL idari para cezası verilecek.
Karayolu taşımacılık faaliyetleriyle ilgili olarak verilmiş yetki belgelerinin yenilenme ücretleri güncel tam ücretin yüzde 5`i olarak alınmasına ilişkin hüküm sürekli hale getiriliyor.
Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, gerektiğinde teknik ve idari kapasite, teşkilat imkanları, hizmetin hızlı, etkin, yaygın olarak üretilmesi ilkelerini gözeterek, Karayolu Taşıma Kanunu gereğince yerine getirmekle yükümlü olduğu görev ve yetkilerinin bir kısmını yürütmek hususunda kamu kurumu ve kuruluşları ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu ve bunlara bağlı federasyon, birlik ve odaları yetkilendirebilecek.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı altında kurulacak bir şirkete devredilecek ve halka arz edilecek
Türkiye Diyanet Vakfı`na ait hastaneler Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu`na devredilecek
-Engellilere yönelik düzenlemeler-
Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanunu kapsamında aylık bağlama kriteri olarak çalışma gücü kaybı oranı yüzde kırk ve üzerinde olması şartı getiriliyor.
Engelliler Hakkında Kanunun 1. Maddesi "Bu Kanunun amacı, engellilerin temel hak ve özgürlüklerden faydalanmasını teşvik ve temin ederek ve doğuştan sahip oldukları onura saygıyı güçlendirerek toplumsal hayata diğer bireylerle eşit koşullarda tam ve etkin katılımlarının sağlanması ve engelliliği önleyici tedbirlerin alınması için gerekli düzenlemelerin yapılmasını sağlamaktır" şeklinde değiştiriliyor.
Ayrıca Engellilerin Haklarına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesine paralele Kanundaki tanımlar yeniden düzenleniyor.
Engellier Kanunu`na "Doğrudan ve dolaylı ayrımcılık dahil olmak üzere engelliliğe dayalı her türlü ayrımcılık yasaktır. Eşitliği sağlamak ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak üzere engellilere yönelik makul düzenlemelerin yapılması için gerekli tedbirler alınır. Engellilerin hak ve özgürlüklerden tam ve eşit olarak yararlanmasını sağlamaya yönelik alınacak özel tedbirler ayrımcılık olarak değerlendirilemez" maddesi ile "Engellilerin toplumdan tecrit edilmeleri ve ayrı tutulmaları önlenir. Engellilerin diğer bireylerle eşit koşullarda bağımsız olarak toplum içinde yaşamaları esas olup, özel bir yaşama düzenine zorlanamazlar. Engellilerin topluma dahil olmaları ve toplum içinde yaşamaları amacıyla bireysel destek hizmetleri de dahil olmak üzere ihtiyaç duydukları toplum temelli destek hizmetlerine erişimleri sağlanır" maddeleri ekleniyor.
Engellilikle ilgili derecelendirmeler, sınıflandırmalar ve tanılamalarda uluslararası temel ölçütler esas alınacak, engellilik durumunun tespiti ve uygulama esaslarını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığının görüşleri alınarak Maliye Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığınca müştereken belirlenecek.
- Tasarıyla, engellilikle ilgili derecelendirmeler, sınıflandırmalar ve tanılamalarda uluslararası temel ölçütler esas alınacak
- Engellilere yönelik, öncelikle bulundukları ortamda bağımsız yaşayabilmeleri için durumlarına uygun olarak gerekli psikososyal destek ve bakım hizmetleri sunulacak
- Toplumsal hayata katılım ve eşitlik temelinde engellilere habilitasyon ve rehabilitasyon hizmetleri verilecek. Habilitasyon ve rehabilitasyon kararının alınması, planlanması, yürütülmesi ve sonlandırılması dahil her aşamasında engelli ve ailesinin aktif ve etkin katılımı sağlanacak
- Yurtdışından getirilen telefonların gerçeğe aykırı şekilde kayıt altına alınması ile GSM aboneliklerinin kişinin bilgisi dışında yapılması ve bu şekilde kişinin bilgi ve rızası dışında oluşturulan aboneliklerin bu özellikleri bilinerek kullanılması yasaklanıyor
TBMM (AA) - Engellilikle ilgili derecelendirmeler, sınıflandırmalar ve tanılamalarda uluslararası temel ölçütler esas alınacak.
Bazı kanunlarda değişiklik öngören "torba tasarı"yla engellilik durumunun tespit ve uygulama esasları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı`nın görüşleri alınarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı`nca müştereken çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
Engellilikle ilgili derecelendirmeler, sınıflandırmalar ve tanılamalarda uluslararası temel ölçütler esas alınacak.
Engellilerin öncelikle bulundukları ortamda bağımsız yaşayabilmeleri için durumlarına uygun olarak gerekli psikososyal destek ve bakım hizmetleri sunulacak. Destek ve bakım hizmetlerinin sunumunda kişinin biyolojik, fiziksel, psikolojik, sosyal, kültürel ve manevi ihtiyaçları ailesi de gözetilerek dikkate alınacak. Destek ve bakım hizmetlerinin standardizasyonu, geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için gerekli olan çalışmalar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`nca yürütülecek.
Tasarıyla, yapılı çevrede engellilerin erişebilirliğinin sağlanması için planlama, tasarım, inşaat, imalat, ruhsatlandırma ve denetleme süreçlerinde erişilebilirlik standartlarına uygunluk sağlanacak. Özel ve kamu toplu taşıma sistemleri ile sürücü koltuğu hariç 8 veya daha fazla koltuğu bulunan özel ve kamu toplu taşıma araçlarının engellilerin erişebilirliğine uygun olması zorunlu olacak.
-Ailenin etkin katılımı sağlanacak-
Tasarıyla, bilgilendirme hizmetleri ile bilgi ve iletişim teknolojisinin engelliler için erişilebilir olması sağlanacak.
Toplumsal hayata katılım ve eşitlik temelinde engellilere habilitasyon ve rehabilitasyon hizmetleri verilecek. Habilitasyon ve rehabilitasyon kararının alınması, planlanması, yürütülmesi ve sonlandırılması dahil her aşamasında engelli ve ailesinin aktif ve etkin katılımı sağlanacak. Habilitasyon ve rehabilitasyon hizmetlerinin mümkün olan en erken evrede başlaması ve engellinin yerleşim yerine en yakın yerde verilmesi esas olacak. Habilitasyon ve rehabilitasyon hizmetlerinde ihtiyaç duyulan personelin yetiştirilmesine yönelik eğitim programları geliştirilecek.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı`nca yapılan iş ve meslek analizleri doğrultusunda engelliler için Milli Eğitim Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı`nca mesleki habilitasyon, rehabilitasyon ve eğitim programları geliştirilecek. Engellilerin mesleki habilitasyon ve rehabilitasyon hizmetleri, kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler ve diğer gerçek veya tüzel kişiler tarafından da gerçekleştirilebilecek.
Tasarıyla, engellilerin iş gücü piyasası ve çalışma ortamında sürdürülebilir istihdamı için kendi işini kurmaya rehberlik ve mesleki danışmanlık hizmetlerinin geliştirilmesi de dahil olmak üzere gerekli tedbirlerin alınması öngörülüyor. İşe başvuru, alım, önerilen çalışma süreleri ve şartları ile istihdamın sürekliliği, kariyer gelişimi, sağlıklı ve güvenli çalışma koşulları dahil olmak üzere istihdama ilişkin hiçbir hususta engelliliğe dayalı ayrımcı uygulamalarda bulunulamayacak. Çalışan engellilerin aleyhinde sonuç doğuracak şekilde, engelinden dolayı diğer kişilerden farklı muamelede bulunulamayacak.
Çalışan veya iş başvurusunda bulunan engellilerin karşılaşabileceği engel ve güçlükleri ortadan kaldırmaya yönelik istihdam süreçlerindeki önlemlerin alınması ve engellilerin çalıştığı iş yerlerinde makul düzenlemelerin, bu konuda görev, yetki ve sorumluluğu bulunan kurum ve kuruluşlar ile işverenler tarafından yapılması zorunlu olacak. Engellilik durumları sebebiyle iş gücü piyasasına kazandırılmaları güç olan engellilerin istihdam edildiği korumalı iş yerlerinin statüsü ve bu iş yerleriyle ilgili usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`nca müştereken çıkarılan yönetmelikle düzenlenecek.
-Engellilerin eğitim alması hiçbir gerekçeyle engellenemeyecek-
Tasarıyla, hiçbir gerekçeyle engellilerin eğitim alması engellenemeyecek. Engellilere özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, yaşadıkları çevrede bütünleştirilmiş ortamlarda, eşitlik temelinde, hayat boyu eğitim imkanından ayrımcılık yapılmaksızın yararlandırılacak. Genel eğitim sistemi içinde engellilerin her seviyede eğitim almasını sağlayacak bütünleştirici planlamalara yer verilecek. Örgün eğitim programlarına farklı nedenlerle geç başlamış engellilerin bu eğitime dahil edilmesi için gerekli tedbirler alınacak. Üniversite öğrencilerinden engelli olanların öğrenime etkin katılımlarını sağlamak amacıyla Yükseköğretim Kurulu koordinasyonunda, yükseköğretim kurumları bünyesinde, engellilere uygun araç-gereç ve ders materyallerinin, uygun eğitim, araştırma ve barınma ortamlarının temini ile eğitim süreçlerinde yaşadıkları sorunların çözümü gibi konularda çalışma yapmak üzere Engelliler Danışma ve Koordinasyon Merkezleri kurulacak.
İşitme engellilerin eğitim ve iletişimlerinin sağlanması amacıyla Türk işaret dili sistemi oluşturulacak. Bu sistemin oluşturulmasına, geliştirilmesine ve uygulanmasına yönelik çalışmaların esas ve usulleri Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı koordinatörlüğünde, Milli Eğitim Bakanlığı ve Türk Dil Kurumu Başkanlığınca müştereken çıkarılan yönetmelikle belirlenecek. Engellilerin, her türlü eğitim, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamak üzere kabartma yazılı, sesli, elektronik kitap, alt yazılı, işaret dili tercümeli ve sesli betimlemeli film ve benzeri materyal üretilmesini teminen gerekli işlemler Milli Eğitim Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı`nca yürütülecek.
Bireylerin eğitsel değerlendirme, tanılama ve yönlendirilmesi ile ilgili iş ve işlemler rehberlik ve araştırma merkezi bünyesinde oluşturulan Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu tarafından yapılacak. Bu sürecin her aşamasında aile bilgilendirilerek görüşü alınacak ve sürece katılımı sağlanacak. Eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucunda özel eğitime ihtiyacı olduğu belirlenen bireyler için Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu`nca rapor hazırlanacak ve eğitim planı geliştirilecek. Bu planlama her yıl revize edilecek.
Tasarıyla, satın alma veya kiralama yoluyla ilk kez ülkeye getirilecek ya da ilk defa ülkede üretilmiş olan hava araçlarının tescil işlemlerinin yapılmasında uçuşa elverişlilik sertifikası yönünden yaşanan sorunların ve kanuni boşluğun giderilmesi amaçlanıyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu`nca finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin teşhis ve tedavi yöntemleri ile sağlık hizmetlerinin türlerini, miktarlarını ve kullanım sürelerini, ödeme usul ve esaslarını belirlerken, özel gereksinimleri olan engellilere yönelik hususların belirlenmesi sürecine Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`nın da görüş vermek suretiyle katkı sağlaması planlanıyor. Ayrıca, bu amaca yönelik olarak kurulacak komisyonların çalışma usul ve esaslarının belirlenmesinde de bakanlığın görüşünün alınması amaçlanıyor.
-Yurtdışından getirilen telefonlar için düzenleme-
Tasarı ile yurtdışından getirilen telefonların gerçeğe aykırı şekilde kayıt altına alınması ile GSM aboneliklerinin kişinin bilgisi dışında yapılması ve bu şekilde kişinin bilgi ve rızası dışında oluşturulan aboneliklerin bu özellikleri bilinerek kullanılması yasaklanıyor. Kişinin bilgisi ve rızası dışında işletmeci veya adına iş yapan temsilcisi tarafından abonelik tesisi veya işlemi veya elektronik kimlik bilgisini haiz cihazların kayıt işlemi yapılamayacak ve yaptırılamayacak. Bu amaçla gerçeğe aykırı evrak düzenlenemeyecek, evrakta değişiklik yapılamayacak ve bunlar kullanılamayacak.
İşletmecinin tüketicilerden haksız olarak ücret tahsil ettiğinin tespiti halinde, işletmecinin bu tutarları tüketicilerine iade etmesine karar verilecek. İade tutarı, işletmecinin haksız olarak tahsil ettiği tutar ve tahsil tarihinden ödeme tarihine kadar hesaplanacak. İşletmeci, tüketicilerine ulaşabilmek için kurum tarafından belirlenecek tüm yöntemleri uygulamakla yükümlü olacak. Bu idari tedbirin kurul kararının ilgili işletmeciye tebliğ edildiği tarihten itibaren 2 yıl içinde işletmecinin tüketiciye ulaşamaması veya herhangi bir sebeple iadenin gerçekleştirilememesi nedeniyle yerine getirilememesi halinde, bu iade bedelleri araştırma ve geliştirme gelirleri olarak genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere bakanlığın merkez muhasebe birimi hesabına yatırılacak. Abonelikten ayrılma ve numara taşıma gibi sebeplerden ötürü tüketiciler tarafından bedeli ödendiği halde kullanılamadığı için işletmeci üzerinde kalan bedeller için de belirtilen işlemler uygulanacak.
-Sosyal Politika Merkezi kurulacak-
Tasarıyla, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`nda "Sosyal Politika Merkezi" kurulacak. Sosyal Politika Merkezi`nin görevleri arasında, "Bakanlığın ulusal ve uluslararası düzeyde yürüttüğü politikaların bilimsel temelini oluşturmak, sosyal politika odaklı faaliyette bulunan diğer kamu idareleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, uluslararası kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları, işçi ve işveren kuruluşları ve üniversiteler ile işbirliği yaparak kısa, orta ve uzun vadeli makro politikalar oluşturmak, sosyal politika, toplumsal refah ve kalkınma alanlarında bakanlık stratejisi ve politika oluşturulmasında destek sağlamak ve danışmanlık yapmak, sosyal politika alanında bilimsel araştırma, geliştirme, inceleme ve proje faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için ulusal ve uluslararası, resmi veya özel kurum, kuruluş, üniversite ve sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içinde araştırma, etüt, analiz ve proje çalışmaları yapmak veya yaptırmak, çalışma konularında ulusal ve uluslararası nitelikte konferans, sempozyum, çalıştay, seminer ve benzeri faaliyetlerde bulunmak, süreli/süresiz yayın çıkarmak, sertifikalı eğitimler ve kurslar düzenlemek, uluslararası düzeyde sosyal politika kütüphanesi oluşturmak, sosyal politika alanında elde edilen bilgi, deneyim ve üretilen modellerin işbirliği esasına göre diğer ülkelere aktarılmasını sağlamak, gerektiğinde bu ülkelere sosyal politikalarının oluşturulması hususunda destek vermek, Bakanlık Danışma Kurulu`nun faaliyetlerini koordine etmek, bakan tarafından verilecek diğer görevleri yapmak" bulunuyor.
Tasarıyla bakanlık, yurtdışı teşkilatı kurabilecek. 3 olan müsteşar yardımcısı kadrosu, bakanlığın görev ve faaliyet alanları dikkate alınarak 4`e çıkarılacak.
Bakanlığın taşra teşkilatında yer alan sosyal hizmet kuruluşları, Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenecek esaslar çerçevesinde il özel idareleri, belediyeler ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredilebilecek.
Tasarıyla Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`nın yurtdışı, merkez ve taşra teşkilatına ait kadrolara ilişkin ihdaslar yapıldı.
Bazı kanunlarda değişiklik öngören "torba tasarı" TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu`nda kabul edildi (4)
- Gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişilerine ait sosyal hizmet kuruluşlarında eksiklik veya aykırılığın tespiti halinde, 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının 10 katından 50 katına kadar idari para cezası verilecek
- Birden fazla bakıma ihtiyacı olan engelli varsa hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarının hesaplanmasında, birinci bakıma ihtiyacı olan engelliden sonraki her bakıma ihtiyacı olan engelli iki kişi sayılacak
- Harp ve vazife malulleri ile vazife malullüğü aylığı alan dul ve yetimler de faizsiz konut kredisi hakkından yararlanacak
- Ev tipi sosyal hizmet birimlerindeki hizmetler, kesintisiz verilecek
- Gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişilerine ait sosyal hizmet kuruluşlarında eksiklik veya aykırılığın tespiti halinde, 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının 10 katından 50 katına kadar idari para cezası verilecek.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu`nda kabul edilen "torba tasarı"ya göre, 1 Ocak 2012`den önce meydana gelen ölüm veya malullük halleri hariç olmak üzere, ölüm veya malullük sebepleri maddelerde yapılan değişikliklerin kapsamına girenler, başvurmaları üzerine, tasarıda düzenlenen haklardan aynı usul ve esaslar çerçevesinde yararlanacak. Ancak, bunlara, nakdi tazminat hakları saklı kalmak kaydıyla, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönem için geriye dönük olarak herhangi bir ödeme yapılmayacak.
Korumalı iş yerleri de çevre temizlik vergisinden muaf tutulacak.
Tasarıyla, haklarında korunma ve bakım tedbirler kararı bulunan, aile odaklı hizmet modellerinden yararlandırılamayan 0-18 yaş arası korunma ihtiyacı olan çocuklar ile 18 yaşın üzerinde korunma/bakım tedbir kararının devamını gerektiren şartları taşıyan gençlerin korunması, topluma yararlı bireyler olarak yetiştirilmesi amacıyla yeni bakım modeli oluşturuluyor.
-Ev Tipi Sosyal Hizmet ile Çocuk Evleri Sitesi-
"Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri Koordinasyon Merkezi", "Çocuk Evleri Sitesi" ve "Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri" tanımlanıyor. Buna göre Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri Koordinasyon Merkezi, "İl müdürlüğü bünyesinde oluşturulan ev tipi sosyal hizmet birimlerinin bağlı olduğu merkezi"; Çocuk Evleri Sitesi "Korunma ihtiyacı olan çocukların bakımlarının sağlandığı aynı yerleşkede bulunan birden fazla ev tipi sosyal hizmet biriminden oluşan kuruluşu"; Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri "Çocuk, kadın, engelli ve yaşlılar ile bakım veya barınma ihtiyacı olan kişilere hizmet verilen mesken niteliğindeki yatılı sosyal hizmet birimleri" olarak tanımlanıyor.
Bakım elemanlarının kısa zaman aralığında değişmesinin sakıncalarının ortadan kaldırılması amacıyla ev tipi sosyal hizmet birimlerindeki hizmetler, 24 saat esasına göre kesintisiz verilecek.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`na bağlı döner sermaye işletmesi kurulacak.
-Prim tutarı, bakanlıkça gönderilen ödenekten karşılanacak-
Sosyal hizmet kuruluşlarının, kendisine teslim edilen çocuk hakkında yapacağı inceleme sonucu hazırlayacağı raporda, çocuğun derhal korunma altına alınmasını gerektiren bir durum olmadığı ve ailesine teslim edilmesinde herhangi bir sakınca bulunmadığı kanaatine varması halinde mülki idare amirinin onayıyla çocuk ailesine teslim edilebilecek.
Koruyucu aileye, korunmaya ihtiyacı olan çocuğun bakımı ve yetiştirilmesine karşılık olarak kanun kapsamında ödeme yapılabileceği gibi koruyucu aile bu işi gönüllü olarak da üstlenebilecek.
Koruyucu aile hizmeti kapsamında aile yanına yerleştirilen çocukların bakım, eğitim, kurs, okul, yemek ve taşıma servisi, harçlık ve benzeri ihtiyaçları esas alınarak koruyucu ailelere, bu giderlerin tamamına karşılık toplu bir ödeme yapılmasına veya her bir gider türü için ayrı ayrı yapılacak ödemelerin kapsamına, ödeme tutarlarına, yapılacak ödemelerin usullerine, koruyucu ailelerin seçimine, çocukla ilgili sorumluluklarına, hizmetin işleyişine ilişkin usul ve esaslar, Maliye Bakanlığı`nın uygun görüşü üzerine Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenecek. Bu kapsamda verilecek ödemelerden hiçbir kesinti yapılmayacak.
Koruyucu ailelerde, sosyal güvencesi bulunmayan eşlerden birinin Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu`na göre isteğe bağlı sigortalı olması ve bu kapsamdaki sigorta primlerini ödediğini belgelemesi halinde, prime esas aylık kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanacak prim tutarları, koruyucu ailelere yapılacak ödemelere ilave edilerek bakanlıkça gönderilen ödenekten karşılanacak.
-Bir yılda 3 idari para cezası alan kuruluş kapatılacak-
Gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişilerine ait sosyal hizmet kuruluşunda yapılan kontrol ve denetim sonucunda, bu kuruluşların açılışına, çalışma şartlarına, yönetimine, hizmetin etkin sunumuna ilişkin olarak yönetmelikle belirlenen koşullara göre eksiklik veya aykırılığın tespiti halinde il müdürü tarafından 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının 10 katından 50 katına kadar idari para cezası verilecek. Kuruluşa, 1 yıl içinde 3 defa idari para cezası uygulanırsa, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılacak.
Bu eksiklik veya aykırılıkların giderilmesi ile idari para cezasının yatırılması için 30 günü geçmemek üzere, uygun bir süre verilerek ilgili kuruluş yazılı olarak ihtar edilecek. Belirlenen süre içinde kuruluş tarafından eksiklik veya aykırılığın giderilmemesi halinde idari para cezası 2 kat tutarında uygulanacak. Eksiklik veya aykırılığın giderilmesi için 30 günü geçmemek üzere ek süre verilecek. Bu süre içinde de eksiklik veya aykırılık giderilmezse kuruluş, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından kapatılacak.
-Cinsel ve psikolojik suça kapatma cezası-
Gerçek kişi veya özel hukuk tüzel kişilerince açılan sosyal hizmet kuruluşları; kuruluşta hizmet verilen kişilere yönelik tehdit veya baskı ya da özgürlüğün keyfi engellenmesini de içeren, fiziksel, cinsel, tıbbi, psikolojik veya ekonomik açıdan zarar veren her türlü tutum ve davranışın gerçekleşmesi ve bu tutum ve davranışların engellenmesine yönelik gerekli tedbirlerin kuruluş tarafından alınmadığının denetim raporu ile tespit edilmesi; kurucu veya sorumlu müdürün kuruluşta hizmet verilen kişilere karşı işlediği sıralanan fiillerden dolayı mahkum olması; kuruluşun açılış izin onayı olmadan hizmete başlaması, izinsiz devir ve nakil işlemi yapılması, kuruluşun açılış işlemleri esnasındaki ibraz edilen belge ve beyanların gerçeği yansıtmadığının sonradan ortaya çıkması halinde bakanlıkça kapatılacak.
-Özel sektörde çalıştığında, primleri 5 yıl süreyle Hazine ödeyecek-
Kanunlar uyarınca haklarında korunma veya bakım tedbir kararı alınmış olup fasılalı olarak geçen yararlanma süreleri dahil 2 yıldan az olmamak üzere bakanlığın sosyal hizmet modellerinden yararlanan çocuklardan reşit olduğu tarih itibarıyla bu hizmetlerden yararlanmaya devam edenlerin işe yerleştirilmelerinde değişiklik yapılıyor.
Kamu kurum ve kuruluşları tarafından çalıştırdıkları personele ait hangi statüde olursa olsun serbest kadro ve pozisyonları toplamının binde biri bu madde kapsamında istihdam edilecek kişiler için ayrılacak ve her yıl belirtilen oranda kişi istihdam edilecek. Serbest kadro ve pozisyon toplamının binden az olması halinde dahi kamu kurum ve kuruluşlarında en az bir çocuk istihdam edilecek.
Bu hükümden yararlanmak isteyenler, 18 yaşını doldurduktan ve korunma veya bakım tedbir kararı sona erdiği tarihten itibaren 2 yıl içinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`na başvuracaklar. İşe yerleştirme imkanından sadece bir kez yararlanılabilecek.
Kamu kurum ve kuruluşlarına ait kadro ve pozisyonlara her ne surette olursa olsun yerleştirilenler, bu maddede verilen hakkı kullanmış sayılacak.
Özel sektörde çalıştırılmaları halinde prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi, kısa vadeli sigorta kolları primi ve genel sağlık sigortası primi sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı ile işsizlik sigortası primi sigortalı ve işveren hissesinin tamamı, sigortalının işe giriş tarihinden itibaren 5 yıl süreyle Hazine karşılayacak.
-Engellinin evde bakımı-
Tasarıyla, engelliye evde bakım hizmeti uygulamasında değişikliğe gidiliyor. Evde bakım hizmeti, engellinin evde bakımına destek yardımı olarak tanımlanarak, sosyal yardım kapsamına alınıyor.
Her ne ad altında olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı, 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 2/3`ünden daha az olan bakıma ihtiyacı olan engellilere, resmi veya özel bakım merkezlerinde bakım hizmeti ya da sosyal yardım yapılmak suretiyle evde bakımına destek verilmesi sağlanacak. Hanede birden fazla bakıma ihtiyacı olan engelli bulunması halinde, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarının hesaplanmasında birinci bakıma ihtiyacı olan engelliden sonraki her bakıma ihtiyacı olan engelli 2 kişi sayılacak.
Bakıma ihtiyacı olan engellilere sunulacak bakım hizmetinin karşılığı olarak özel bakım merkezlerine ödenecek bakım ücreti, evde bakımına destek için yapılacak sosyal yardım ile bakım hizmeti veren resmi kurumlara yapılacak yardımlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bütçesinden karşılanacak.
Bakıma ihtiyacı olan engellilere özel bakım merkezlerinde sunulacak bakım hizmetinin karşılığı olarak belirlenecek kişi başına aylık bakım ücreti tutarı, (20.000) gösterge rakamı ile memur aylık katsayısının çarpımı sonucu bulunacak tutardan fazla olamayacak. Bakıma ihtiyacı olan engellinin evde bakımına destek için ise (9.500) gösterge rakamı ile memur aylık katsayısının çarpımı sonucu bulunacak tutar kadar aylık sosyal yardım yapılacak.
Bakıma ihtiyacı olan engellilere sunulacak bakım hizmet modeline ve kapsamına, bakım hizmetinden yararlanabileceklerin başvuru şekline, bu hizmetleri verecek olan gerçek ve tüzel kişiler tarafından açılacak kuruluşlara açılış izni verilmesine, çalışmasına, denetimine, ücretlendirilmesine, idari para cezalarının ve kapatılma işlemlerinin uygulanmasına, özel bakım merkezlerine bakım hizmeti karşılığı yapılacak ödemelere ve bakım hizmeti veren resmi kurumlara yapılacak yardımlara ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığı`nın görüşü alınarak Maliye Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`nca müştereken çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
Bakıma ihtiyacı olan engellilerin evde bakımına destek için yapılacak sosyal yardımlara ilişkin iş ve işlemler, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları`nca gerçekleştirilecek.
Bakıma ihtiyacı olan engellilere, ücretleri Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bütçesinden karşılanmak suretiyle sağlanacak bakım hizmetleri, Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi olmadan sağlanacak.
-Muhtaç değil, ihtiyacı olan-
Haklarında korunma veya bakım tedbir kararı alınmış çocuklardan, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`na ait sosyal hizmet kuruluşlarına yerleştirilenlerin, veli veya vasisine ulaşmanın mümkün olmadığı acil ve zorunlu hallerde mülkiyet ve miras hukuku ile ilgili olanlar dışındaki veli veya vasiye ait yetkiler, ilgili sosyal hizmet kuruluşu tarafından kullanılacak.
65 yaşını doldurmuş ve her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı 16 yaşından büyükler için belirlenmiş olan asgari ücretin aylık net tutarının 1/3`ünden az olan Türk vatandaşlarına, Kamu İhale Kanunu`nun tabi olduğu usule göre hizmet alımıyla bakım hizmeti verilebilecek.
1 Ocak 2014 tarihine kadar özel bakım merkezlerinde veya ikametgahında bakım hizmeti verilenlerin gelir değişikliklerinin, bu hizmetlerden yararlanmak için başvurmuş olanların ise gelir durumunun tespitinde bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki hükümler uygulanmaya devam edecek.
Döner Sermaye Merkez Müdürlüğü`nce işletmelere verilen borçlar, maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla bir defaya mahsus olmak kaydıyla ödenmeyecek ve Döner Sermaye Merkez Müdürlüğü hesabına gider kaydedilecek.
Sosyal Hizmetler Kanunu`ndaki "muhtaç" ibareleri, "ihtiyacı olan" şeklinde değiştirilecek.
Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu`nda, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı da temsil edilecek.
Faizsiz konut kredisi hakkı kapsamı genişletilecek; harp ve vazife malulleri ile vazife malullüğü aylığı alan dul ve yetimler de yararlanacak. Ayrıca ilgili mevzuatına göre harp veya vazife malulü sayılanlardan görev veya sınıf değiştirerek çalışmaya devam edenler de bu haktan yararlanabilecek.
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına döner sermaye ücretlerinden muafiyet sağlanacak.
Tasarıyla, vakıflar tarafından; ilgisine göre Milli Eğitim Bakanlığı veya ilgili kamu idaresinin görüşü alınarak, vakıf gelirleri veya fon kaynakları kullanılarak yurt veya pansiyon yapılabilmesi öngörülüyor. Ayrıca Maliye Bakanlığı`nca yurt veya pansiyon yapılmak amacıyla ilgili kamu idarelerine tahsis edilen Hazine`ye ait taşınmazların üzerinde de adına tahsis yapılan kamu idaresinin talebi üzerine, yurt veya pansiyon yapılabilmesi hüküm altına alınıyor.
Vakıflar tarafından arsası bağışlanan veya bağışla alınan, bu arsalar üzerindeki bina, yapı ve tesislerin tamamı bağışlanan veya bağışla yapılanlar hariç olmak üzere, vakıf gelirleri veya fon kaynakları kullanılarak alınan ve üzerinde yurt veya pansiyon olarak kullanılmak üzere inşa edilen, kullanıma hazır hale getirilen her türlü bina, yapı ve tesisler bulunan taşınmazların; ihtiyacı olan kamu idarelerine yapılış amacında kullanılmak amacıyla tahsis edilmek üzere bedelsiz olarak Hazine`ye devredilmesi öngörülüyor.
Bazı kanunlarda değişiklik öngören "torba tasarı", TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu`nda kabul edildi (5)
- Tasarıya göre, internette özel hayatın gizliliğinin ihlaline ilişkin başvurularda, TİB Başkanı, söz konusu yayına erişimi resen engelleme kararı alabilecek
- İnternette kişilik haklarının ihlal edildiği iddia eden kişi, direkt olarak mahkemeye başvurabilecek
- Türkiye`de tedavi talebinde bulunan yabancı uyruklu hastaların giderleri ile hastaların kendileri ve refakatçilerinin her biri için belirlenecek konaklama giderleri Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu tarafından karşılanacak
- Birden fazla idarenin ortak ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik mal ve hizmet alımları konusunda tek bir ihale yapılabilecek
- Sürücü koltuğu hariç 9 ila 16 oturma yeri olan toplu taşıma araçları, yolcu gemileri ile özel ve kamu şehirlerarası toplu taşıma araçları ile turizm taşımacılığı yapılan araçlar 7 Temmuz 2018`e kadar engelliler için erişilebilir duruma getirilecek
- Erişim Sağlayıcıları Birliği kurulacak. Yer sağlayıcı, yer sağladığı hukuka aykırı içeriği, haberdar edilmesi halinde yayından çıkarmakla yükümlü olacak
TBMM (AA) - Türkiye`de tedavi gören yabancı hastaların giderleri ile hastaların kendileri ve refakatçilerinin her biri için belirlenecek konaklama giderleri, Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu tarafından karşılanacak.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu`nda kabul edilen "torba tasarı"ya göre, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı temsilcisi de Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu üyesi olacak.
Ön ödemeli hatlara yüklemeler için yapılan satışlar da özel iletişim vergisine tabi olacak. Ön ödemeli hat kullanıcıları tarafından yapılan yüklemelerin farklı oranlara tabi hizmetlerde kullanılması halinde, her hizmet tabi olduğu oran üzerinden vergilendirilecek.
Yüzde 25 ve yüzde 15 vergi oranlarını yüzde 5`e, yüzde 5 oranını ise sıfıra kadar indirmeye ve artırmaya Bakanlar Kurulu; ön ödemeli hatlara yapılan yüklemelerin farklı oranlara tabi hizmetlerde kullanılması halinde fazla tahsil edilen vergiyi kullanıcıya ödenmesi koşuluyla mükellefe iade ettirmeye Maliye Bakanlığı yetkili olacak.
Maliye Bakanlığı, vergi güvenliğini sağlamak amacıyla niteliklerini belirleyip onayladığı elektrikli, elektronik, manyetik ve benzeri cihazlar ve sistemleri kullandırmaya, bu cihaz ve sistemler vasıtasıyla bandrol, pul, barkod, hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin kullanılmasına ilişkin zorunluluk getirmeye; mükelleflere bandrol, pul, barkod, hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin verilmesinde, mükelleflerin Maliye Bakanlığı`na bağlı vergi dairelerine vadesi geçmiş borcu bulunmadığına ilişkin belge arama zorunluluğu getirmeye yetkili olacak.
Bandrol, pul, barkod, hologram, kupür, damga, sembol gibi özel etiket ve işaretlerin basımı, dağıtımı ile sistemin kurulması ve işletilmesi hizmetlerinin, süresi 5 yılı geçmemek üzere yetkilendirilecek gerçek veya tüzel kişiler tarafından yerine getirilmesine de yetkili olacak.
Tahkim yargılamasında karar ve ilam harcına göre hesaplanan harç yüzde 50 oranında uygulanacak.
-Çocuk Destek Merkezleri kurulacak-
Çocuk Destek Merkezleri, Aktif Yaşam Merkezi, Çocuk Evleri Sitesi, Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri ile Ev Tipi Sosyal Hizmet Birimleri Koordinasyon Merkezi kurulacak.
Sosyal Hizmetler Kanunu uyarınca, kamu kurum ve kuruluşlarına ait kadro ve pozisyonlara her ne surette olursa olsun yerleştirilenler verilen hakkı kullanmış sayılacak ve sağlanan istihdam hakkından sadece bir kez yararlanılabilecek.
Haklarında korunma, bakım veya barınma tedbiri kararı alınarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`na ait sosyal hizmet kuruluşlarına yerleştirilen çocukların eğitimleri ile hayat veya beden bütünlüklerinin korunması açısından zorunlu olan hallerde veli veya vasiye ait olan yetkiler, sosyal hizmet kuruluşunun yetkilisi tarafından kullanılacak. Yapılan iş ve işlemler hakkında, veli veya vasiye derhal bilgi verilecek.
Sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir veya aylık alanlar ile uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışanlar" hariç olmak kaydıyla; Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı`nın sosyal hizmet kuruluşlarınca verilen bakım hizmetinden ücretsiz yararlanmaya ilişkin koşulları taşıyan yaşlılar ile engelli bireylere, hiçbir kesinti yapılmaksızın aylık net harçlık verilecek.
Çocuk destek merkezi, aktif yaşam merkezi, çocuk evleri sitesi, ev tipi sosyal hizmet birimi ile ev tipi sosyal hizmet birimleri koordinasyon merkezine ilişkin yönetmelikler 6 ay içinde çıkarılacak.
Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu; Başbakanın veya görevlendireceği Başbakan Yardımcısının başkanlığında, Adalet, Aile ve Sosyal Politikalar, Çevre ve Şehircilik, İçişleri, Kalkınma, Maliye, Milli Eğitim, Orman ve Su İşleri, Sağlık, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanları ile Jandarma Genel Komutanı, Emniyet Genel Müdürü ve Karayolları Genel Müdürü`nden oluşacak.
Karayolu Trafik Güvenliği Kurulu`nın ismi, Karayolu Güvenliği Kurulu olarak değiştirilecek.
-Yabancı hastaların tedavisi-
Türkiye`de tedavi talebinde bulunan ve bu talepleri Dışişleri Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı tarafından uygun görülen yabancı uyruklu hastaların; ilgili kanun uyarınca karşılanması mümkün olan giderleri ile hastaların kendileri ve refakatçilerinin her biri için belirlenecek konaklama giderleri Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu tarafından karşılanacak. Bu tedavinin Sağlık Bakanlığı`na bağlı sağlık kurumları ile devlete ait üniversite hastanelerinde yapılmış olması şartı aranacak.
Birden fazla idarenin ortak ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik mal ve hizmet alımları ile bakım ve onarım işlerine ilişkin tek bir ihale yapılabilecek.
Bu düzenlemenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde; kamu ihale uzmanlığına, kurumlarının muvafakati alınmak ve meslek personeli kadro sayısının yüzde 5`ini geçmemek kaydıyla görevlendirme yapılabilecek. Bu şekilde görevlendirilenler, meslek personeli sınavına giriş için aranan öğrenim şartını taşımak ve sınava alındığı tarihte 40 yaşını doldurmamış olmak kaydıyla, yapılacak sınavda başarılı olmaları halinde kamu ihale uzmanı kadrosuna atanabilecek.
Özel Tüketim Vergisi`nde, "ilgili listedeki mallardan Borsa İstanbul Anonim Şirketi Elmas ve Kıymetli Taş Piyasasında işlem görecekler için bu sınırlar dahilinde farklı oranlar belirlemek", Bakanlar Kurulu`nun yetkisine bırakılıyor.
-Toplu ulaşım araçları engellilere uygun hale gelecek-
Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler, şehir içinde kendilerince sunulan ya da denetimlerinde olan, sürücü koltuğu hariç 9 veya daha fazla koltuğu bulunan araçlarla sağlanan toplu taşıma hizmetlerinin engellilerin erişilebilirliğine uygun olması için gereken tedbirleri alacak.
Mevcut özel ve kamu toplu taşıma araçları, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 8 yıl içinde; sürücü koltuğu hariç 9 ila 16 oturma yeri olan toplu taşıma araçları, yolcu gemileri ile özel ve kamu şehirlerarası toplu taşıma araçları ile turizm taşımacılığı yapılan araçlar 7 Temmuz 2018 tarihine kadar engelliler için erişilebilir duruma getirilecek.
Karayolu ile turizm taşımacılığı yapan veya şehirlerarası toplu taşıma hizmeti veren gerçek ve tüzel kişiler, 7 Temmuz 2018 tarihine kadar, engelli bireyin erişilebilir toplu taşıma hizmeti sağlanmasına ilişkin talebini azami yetmiş iki saat içinde karşılamakla yükümlü olacak. Servis taşımacılığı yapan gerçek ve tüzel kişiler, 7 Temmuz 2018 tarihine kadar, engelli personel veya öğrenciye erişilebilir taşıma hizmetini sağlayacak.
Bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden 6 aylık süreden sonra üretilen, sürücü koltuğu hariç 9 veya daha fazla oturma yeri olan araçlardan erişilebilir olmayanlara, şehir içi ve şehirlerarası yolcu taşıma hizmeti için yetki belgesi, izin veya ruhsat verilmeyecek.
-Buluşların gelirlerinin yüzde 50`si vergiden muaf-
Türkiye`de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların; kiralanması neticesinde elde edilen kazanç ve iratların, devri veya satışı neticesinde elde edilen kazançların, Türkiye`de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları halinde elde edilen kazançların, Türkiye`de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının yüzde 50`si kurumlar vergisinden müstesna olacak.
İstisnanın uygulanabilmesi için; buluşun, Patent Haklarının Korunması Hakkında KHK kapsamında patent veya faydalı model belgesi verilerek koruma altına alınan buluşlar arasında yer alması ve buluşa ilişkin incelemeli sistem ile patent veya araştırma raporu sonucunda faydalı model belgesi alınması şartı aranacak.
Her bir mükellef tarafından yararlanılabilecek istisna tutarı; değerleme raporunda belirtilen bedelin yüzde 50`sini, bu düzenleme kapsamında yararlanılabilecek toplam istisna tutarı ise değerleme raporunda belirtilen bedelin yüzde 100`ünü aşamayacak.
Bu düzenleme kapsamındaki faaliyetleri yurtiçinden ya da yurtdışından yürütenlere, internet sayfalarındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden elektronik posta veya diğer iletişim araçları ile bildirim yapılabilecek. İçerik sağlayıcı, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı`nın bu düzenleme ile verilen görevlerinin ifası kapsamında; talep ettiği bilgileri talep edilen şekilde başkanlığa teslim edecek ve başkanlıkça bildirilen tedbirleri alacak.
-Yer sağlayıcı, hukuka aykırı içeriği yayından çıkaracak-
Yer sağlayıcı, yer sağladığı hukuka aykırı içeriği, haberdar edilmesi halinde yayından çıkarmakla yükümlü olacak. Yer sağlayıcı, yer sağladığı hizmetlere ilişkin trafik bilgilerini bir yıldan az ve iki yıldan fazla olmamak üzere yönetmelikte belirlenecek süre kadar saklamakla ve bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü ve gizliliğini sağlamakla yükümlü olacak.
Yer sağlayıcılık bildiriminde bulunmayan veya bu düzenlemedeki yükümlülüklerini yerine getirmeyen yer sağlayıcı hakkında başkanlık tarafından 10 bin TL`den 100 Bin TL`ye kadar idari para cezası verilecek.
Erişim sağlayıcı, erişimi engelleme kararı verilen yayınlarla ilgili olarak alternatif erişim yollarını engelleyici tedbirleri almakla yükümlü olacak.
Erişim Sağlayıcıları Birliği kurulacak. Birliğin merkezi Ankara olacak. Birlik; Elektronik Haberleşme Kanunu kapsamında yetkilendirilen tüm internet servis sağlayıcıları ile internet erişim hizmeti veren diğer işletmecilerin katılmasıyla oluşan ve koordinasyonu sağlayan bir kuruluş olacak.
-Yükümlülükleri ihlal edenlere ceza-
Ticari amaçla olup olmadığına bakılmaksızın bütün internet toplu kullanım sağlayıcılar, konusu suç oluşturan içeriklere erişimin engellenmesi ve kullanıma ilişkin erişim kayıtlarının tutulması hususlarında yönetmelikle belirlenen tedbirleri almakla yükümlü olacak. Bu düzenlemede belirtilen yükümlülükleri ihlal eden ticari amaçla toplu kullanım sağlayıcılarına, ihlalin ağırlığına göre uyarma, bin Türk Lirasından 15 bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verme veya üç güne kadar ticari faaliyetlerini durdurma müeyyidelerinden birine karar vermeye mahalli mülki amir yetkili olacak.
İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ve özel hayatının ihlal edildiğini iddia eden kişi, doğrudan sulh ceza hakimine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesini de isteyebilecek.
İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talepleri doğrultusunda hakim bu maddede belirtilen kapsamda erişimin engellenmesine karar verebilecek.
Hakim, yalnızca kişilik hakkının ihlalinin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL, v.b şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle kararını verecek. Zorunlu olmadıkça internet sitesinde yapılan yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesine karar verilemeyecek.
Özel hayatın gizliliğine ilişkin suçlarda, TİB Başkanı resen erişimin engellenmesi kararını verebilecek.
Sulh ceza hakiminin kararını, şartlara uygun olarak ve süresinde yerine getirmeyen sorumlu kişi, 500 günden 3 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak.
Siber güvenlikle ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından alınacak önlemleri belirlemek, hazırlanan plan, program, rapor, usul, esas ve standartları onaylamak ve bunların uygulanmasını ve koordinasyonunu sağlamak amacıyla Siber Güvenlik Kurulu kurulacak.

3 Eylül 2013 Salı

Malüllük Kapsamı Genişletildi.



5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre sigortalı sayılanlar ve bunların bakmakla yükümlü oldukları veya hak sahibi çocuklarının maluliyetinin tespitine ilişkin usul ve esasları düzenleyen Maluliyet Tespit Yönetmeliği'nde değişikliğe gidildi.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ortak çalışması ile süreğen hastalığı olanları da içeren çalışamaz durumdaki engellilerin maluliyet haklarını düzenleyen yeni Maluliyet Tespit Yönetmeliği, 03 Ağustos 2013 tarih ve 28727 sayılı Resmi Gazetede yayımlandı. Yönetmelik 1/9/2013 tarihinden sonra uygulanmaya başlayacak.
Yönetmelik değişikliği ne gibi yenilikler getirdi;
Hastalık listesi esas alınacak; Yönetmelik doğrultusunda sigortalıların çalışma gücünün en az %60’ını kaybedip kaybetmediklerinin tespitinde yönetmelik eki olarak yayınlanan hastalık listesi esas alınacak. Hastalık Listesi’nde bulunan tıbbi kriterler Sosyal Güvenlik Kurumunca en geç 3 yılda bir gözden geçirilecek.
Malul sayılmaya ilişkin usul ve esaslar ayrıntılı olarak belirlendi;
1-Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların çalışma gücü kaybı tespiti:
a) Hastalık Listesi’nde belirtilen hastalıkların meydana geldiği,
b) Eski ve çalışmaya engel olmayan bir hastalığın, Hastalık Listesi’nde belirtilen seviyelere yükseldiği,
c) Çalışma gücünün en az %60’ını kaybetmiş haliyle ilk defa çalışmaya başlayan, ancak daha sonra ortaya çıkan farklı bir hastalık nedeniyle bu Yönetmelik hükümlerine göre çalışma gücünün en az %60’ını kaybettiği,
ç) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybettiği,
Kurum sağlık kurulunca tespit edilen sigortalı malul sayılır.
2-Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendindeki sigortalıların çalışma gücü kaybı tespiti:
İlk defa çalışmaya başladığı tarihten sonra vücutlarında oluşan ve tedavi edilemeyen hastalıkları nedeniyle, çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum sağlık kurulunca tespit edilen sigortalı malul sayılır.
Bu kapsamda alınacak maluliyet kararlarında; Hastalık Listesi, Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği, Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği, Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte belirtilen sağlık şartları, Vazife malullüğü halinde ise, Vazife Malullüklerinin Nevileri ile Dereceleri Hakkında Nizamname esas alınır.
Yeni hastalıklar eklendi; Hayati organ nakilleri sonrasına, tedaviye dirençli tüberküloz hastalarına, şeker hastalığından dolayı 3 veya daha fazla komplikasyonu olanlara, orta ve ileri düzeyde organ rahatsızlığı olanlara, böbrek süzme hızı 30 ml/dk’nın altında olanlara, tek tarafı felçliler, sara hastaları, spastik çocuklar ve otizm gibi romatizmal ve nörolojik hastalara da maluliyet hakkı getirildiği görülmektedir. Ayrıca, kalp, akciğer, karaciğer ve bağırsak nakli yapılan hastalara kontrolsüz maluliyet hakkı verildiği görülmektedir.
Birden fazla hastalığı olanlara ilişkin düzenlemeler yapıldı; birden fazla hastalığı olup çalışamaz durumda olan vatandaşlar için de düzenlemeler yapıldığı görülmektedir. Hastanın genel durumunun değerlendirilerek çalışamaz durumda olduğu görülürse bu kişilere maluliyet maaşı bağlanabilecek.
Başka birinin sürekli bakımına muhtaç olma halleri ayrıntılı olarak belirlendi;
· Kuadripleji, parapleji, dipleji ve sigortalının yaşamını kendi başına yürütmesine engel hemipleji veya merkezi sinir sisteminin sfinkter bozuklukları ile birlikte olan diğer hastalıklar,
· Süreli veya sürekli ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde kalmayı gerektiren ve tedavi edilemeyen psikotik hastalıklar,
· İki gözde de yüzde yüz (tam) görme kaybı,
· İki elin kaybı, bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı,
· Her iki bacağın alttan en az 1/3’ünün kaybı,
· Tedavisi olanaksız bir hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları ve kaşeksiler,
· Solunum yetmezliği nedeniyle yardımcı solunum cihazlarının sürekli kullanılması,
· Giyinme, beslenme, fonksiyonel mobilite, bağırsak ve mesane bakımı, kişisel hijyen ve tuvalet ihtiyaçları gibi günlük yaşam aktivitelerinin sağlanamaması
· Burada sayılan hastalıklar dışında kaldığı halde tedavi edilemeyen, başka birinin sürekli bakımına muhtaç olan ağır hastalıklara
Sahip sigortalıların ve kadın sigortalıların malul çocuklarının başka birinin sürekli bakımına muhtaç olduğu kabul edilecek.
Erken yaşlanma tespiti istenebilecek; Kanunda yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen yaş şartı dışındaki diğer şartları taşıyan ve 55 yaşını dolduran sigortalıların; dikkat, algı, bellek, kavrama ve soyutlama gibi işlevlerin kaybı olan bilişsel yaşlanma ile fizyolojik ve psikolojik yaşlanma hali tayin ve tespit edilenler, erken yaşlanmış sayılacaklar. Bu tespitlerde; nöroloji, psikiyatri, fiziksel tıp ve rehabilitasyon, iç hastalıkları, göğüs hastalıkları ve kardiyoloji başta olmak üzere ilgili branşlarca düzenlenen sağlık kurulu raporları esas alınır.
İstenildiğinde kontrol muayenesine tabi tutulabilinecek; Çalışma gücünün en az %60’ını kaybetmesi nedeniyle malul sayılanlar ile Kanunun 28 inci maddesinin 5 inci fıkrası kapsamında yaşlılık aylığı bağlanan sigortalılar; Kurumca yürütülen soruşturma nedeniyle, maluliyete ilişkin Kurumca verilen karar gereği, malullük, vazife malullüğü aylığı bağlanmış sigortalıların, malullük durumlarında artma veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç olduklarına ilişkin talepleri ile ihbar ve şikayet halinde kontrol muayenesine tabi tutulabilecekler.
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca kontrol muayenesi kararı verilmesi halinde bu kontrol muayenesine ilişkin değerlendirme Kurum sağlık kurullarınca yapılacak. Bu karara itiraz olması halinde ise konu, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca değerlendirilerek karara bağlanacak.
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu kararları bağlayıcı olacak; Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu tarafından verilen kararlar Kurum sağlık kurullarını bağlayıcı olacak.
Farklı sigortalılıklardan maluliyet talep edilebilecek; Maluliyet değerlendirmesi sonucunda, ilk işe girdiği tarihte de malul olduğuna karar verilen sigortalılar, anne ve/veya babalarının sigortalılıklarından dolayı hak sahibi olarak maluliyet tespiti talep ettiklerinde, buna göre oluşturulacak dosya ile birlikte kendi sigortalılıklarından dolayı alınan kararlar, buna esas sağlık kurulu raporları ve diğer belgeleri içerir dosya Kurum sağlık kuruluna gönderilecek.
İşe başladığı tarihten önce çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybetmiş olanlar bu haktan yararlanamayacak. Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilirse sigortalı bu hastalık veya engeli sebebiyle malullük aylığından yararlanamayacak.
Engellilerimizin kendi durumlarını ilgilendiren hususları daha iyi analiz edebilmeleri açısından HASTALIK LİSTESİ ayrıntılı olarak aşağıda sunulmuştur.
HASTALIK LİSTESİ
A. NÖROLOJİ
Epilepsi – konvülsif epilepsi: (grand mal veya psikomotor) Tipik bir nöbetin detaylı bir şekilde tarif edilerek belgelendirildiği, ilişkili olan tüm olayları içeren; en az 3 aylık tedaviye rağmen ayda üç ve üçten fazla yaşanan ve beraberinde;
Gündüz yaşanan ataklar (bilinç kaybı ve konvülsif nöbetler)
veya
Gün boyunca aktiviteyi belirgin olarak kötüleştiren artçıları bulunan gece atakları.
Epilepsi – nonkonvülsif epilepsi: (petit mal, psikomotor, fokal) İlişkili olan tüm olayları içeren tipik bir nöbet şeklinin detaylı bir şekilde tarif edilerek belgelendirildiği, en az 3 aylık tedaviye rağmen haftada birden daha sık ortaya çıkan ve beraberinde
A. Bilinç değişiklikleri veya bilinç kaybı ve atipik davranış gibi geçici postiktal bulguların olması
veya
B. Gün boyunca aktiviteyi belirgin olarak kötüleştirmesi.
Santral sinir sistemi vasküler hastalıkları: Aşağıdakilerden biri ile beraber en az 1 yıldır olan post-vasküler hastalık:
Sekel halini almış, başarısız konuşma veya iletişime neden olan duyusal veya motor afazi;
veya
Kaba ve beceri gerektiren hareketlerde veya yürüme ve duruşta devamlı bozukluğa neden olan, etkilenen vücut yarısında veya tek ekstremitede motor fonksiyonun belirgin ve kalıcı olarak bozulması ve efektif ambulasyonun[1] ve kendine bakım aktivitelerinin sağlanamaması. (Bozukluğun değerlendirilmesi parmak, el ve kol kullanım engeli ve/veya hareket engeli derecesine bağlıdır.)
Benign beyin tümörleri: 1, 2, 3. başlıkları altında veya etkilenen vücut sistemi kriterleri içinde değerlendirilir.
Parkinson Sendromu: Tek başına veya diğer bulgular ile beraber kaba ve beceri gerektiren hareketlerde veya yürüme ve duruşta devamlı bozukluğa neden olan, iki ekstremitede belirgin rijidite, bradikinezi veya tremor ile giden ve tedaviye yanıt vermeyen olgular.
Serebral Palsi:
IQ düzeyi 50 veya altında
veya
Zarar vericilik veya duygusal instabilite gibi anormal davranış şekilleri
veya
Konuşma, işitme veya görsel kusur nedeniyle olan belirgin iletişim bozukluğu
veya
3B’de tarif edildiği şekilde olan motor fonksiyon bozukluğu
Spinal kord, sinir kökü lezyonları, dejeneratif nörolojik hastalıklar veya herhangi bir nedene bağlı olan:
3B’de tarif edildiği şekilde olan motor fonksiyon bozukluğu
veya
Anal inkontinans
veya
Daimi sonda kullanmayı gerektiren
veya
Günde 3 kez ve üzeri TAK yapmak zorunda olan idrar inkontinansı.
Multiple Skleroz:
3B’de tarif edildiği şekilde olan kalıcı motor fonksiyon bozukluğu
veya
Görme veya mental bozukluğun bulunması.(Bu durumlarda değerlendirme ilgili vücut sistemine göre yapılır)
veya
Multiple skleroz sürecinde patolojik olarak etkilendiği bilinen santral sinir sistemi alanlarındaki nörolojik işlev bozukluğundan kaynaklanan, fizik muayene ile gösterilen, motor fonksiyonda belirgin yorgunluk ile tekrarlayıcı aktivitedeki anlamlı kas zayıflığı
veya
EDSS 5,5 ve üzeri olması.
Amyotrofik lateral skleroz
Anterior poliomyelit ile birlikte:
Konuşma, yutma veya nefes almada belirgin güçlük olması
veya
3B’de tarif edildiği şekilde olan motor fonksiyon bozukluğu
Myastenia gravis ile birlikte:
Tedavi altında olmasına rağmen konuşma, yutma veya nefes almada belirgin güçlük olması
veya
Tedavi altında olmasına rağmen, dirence karşı olan tekrarlayıcı eylemde yer alan ekstremite kaslarında belirgin motor zayıflık olması.
Müsküler distrofi ile birlikte: 3B’de tarif edildiği şekilde olan motor fonksiyon bozukluğu
Periferal nöropatiler ile birlikte:
Tedaviye rağmen sekel halini almış 3B’de tarif edildiği şekilde motor fonksiyon bozukluğu
veya
Tek veya çift taraflı sekel halini almış total brachial plexus lezyonu(EMG ile kanıtlanmış)
Tedaviye rağmen anlamlı düzelme göstermeyen subakut kombine kord dejenerasyonu (pernisiyöz anemi v.b) ile birlikte 3B’de tarif edildiği şekilde olan motor fonksiyon bozukluğu.
Huntington Koresi, Friedrich ataksisi gibi dejeneratif hastalıklar, spino-serebellar dejenerasyon veya serebellar hastalıklar: Beraberinde;
Başkasının yardımını gerektirecek düzeyde denge bozukluğu, 3B’de tarif edildiği şekilde olan motor fonksiyon bozukluğu,
veya
Kronik beyin sendromu (Bulgular Psikiyatri bölümünde yer alan maddelere göre değerlendirilir)
Serebral travma:
Bu bölümde yer alan 1, 2, 3 maddelerine ve Psikiyatri bölümünde ki kriterlere göre değerlendirilir.
Syringomyeli:
Ciddi bulbar belirtiler
veya
3B’de tarif edildiği şekilde olan motor fonksiyon bozukluğu
Demans:
Günlük yaşam aktivitelerini yapabilmesi için yönlendirme ve destek gerektirecek düzeyde kognitif bozulma (ileri derecede demans)
B. PSİKİYATRİ
(IQ 50 ve altı) Zeka gerilikleri
Tedaviye rağmen çalışma olanağı vermeyen şizofreni ve alt tipleri
Tedaviye rağmen çalışma olanağı vermeyen şizoafektif bozukluk
Tedaviye rağmen çalışma olanağı vermeyen sanrısal bozukluklar
Tedaviye rağmen çalışma olanağı vermeyen atipik veya başka türlü sınıflandırılamayan psikozlar
Tedavi ile işlevselliği düzelmeyen progresyon gösteren ve çalışma olanağı vermeyen bipolar bozukluk
Tedavi ile işlevselliği düzelmeyen ve çalışma olanağı vermeyen beyin hasarı, beyin işlev bozukluğuna bağlı davranış bozuklukları (organik kişilik ve davranış bozukluğu, frontal lob sendromu, v.b.)
Tedavi ile işlevselliği düzelmeyen ve çalışma olanağı vermeyen psikotik özellikli kronik obsesif kompulsif bozukluk, kronik travma sonrası stres bozukluğu ve komorbiditesi[2]
Tedavi ile işlevselliği düzelmeyen ve çalışma olanağı vermeyen beyin hasarı, beyin işlev bozukluğu ve bedensel hastalıklara bağlı ruhsal bozukluklar (organik bipolar tiplerini içerir, organik sanrılı bozukluk, demansiyel ve amnestik v.b. tablolar)
Yaygın gelişimsel bozukluklar (otistik bozukluk, asperger v.b.)
C. GÖZ HASTALIKLARI
Görme azlığı
Bariz bir patolojinin varlığını ileri tetkiklerin de desteklediği en iyi düzeltmeyle bile artmayan, her bir gözün görme keskinliğini ileri derecede bozan görme azlığı (Bilateral 0,1 [20/200] ve bu seviyenin altında görme keskinliği olması)
Bu madde kapsamında yer alan katarakt, üveit, glokom, retina hastalıkları tedavi sonrası değerlendirilir.
Pterjium ve semblafaron
Bilateral 0,1 (20/200) ve bu seviyenin altında görme keskinliğini bozan korneada ileri derecede bulanıklığa neden olan, tekrarlayan, tedaviden fayda görmeyen iki taraflı pterjium veya semblafaron
Keratitler ve grefon hastalığı
Bilateral 0,1 (20/200) ve bu seviyenin altında görme keskinliğini bozan keratitler veya grefon hastalığı
Keratokonus
Bilateral 0,1 (20/200) ve bu seviyenin altında görme keskinliğini bozan, kontakt lensten yararlanmayan iki taraflı keratokonus
Üveitler
Bilateral 0,1 (20/200) ve bu seviyenin altında görme keskinliğini bozan, tekrarlayan, tedaviden fayda görmeyen üveitler
Retina Kanamaları
Bilateral 0,1 (20/200) ve bu seviyenin altında görme keskinliğini bozan, sık tekrarlayan, sekel bırakmış, tedavisi güç retina kanamaları
Orbita Patolojileri
Bilateral 0,1 (20/200) ve bu seviyenin altında görme keskinliğini bozan, her iki göz yuvarlağını hareketsiz kılan, sekel bırakmış orbita travmaları, iltihapları veya tümörleri
Retinopatiler
Bilateral 0,1 (20/200) ve bu seviyenin altında görme keskinliğini bozan, tedaviden fayda görmeyen retinopatiler, retina dejeneresansları, makülopatiler
Görme alanı patolojileri
Her iki gözde periferik görme alanının 10°’ye kadar daralarak sekel oluşturması ve tübüler görme seviyesine düşmesi
Ptozis
Cerrahi tedaviden yarar görmeyen, görüş alanına engel olan, sekel halindeki bilateral göz kapağı düşüklüğü
Diplopi
Primer pozisyonda çift görmeye neden olan, sekel halindeki her iki göz kaslarının paralizisi
D. KULAK BURUN BOĞAZ HASTALIKLARI
Komplikasyonlu sağırlık
Yardımsız ayakta durmayı engelleyen denge bozuklukları ile birlikte olan, ameliyat ve işitme cihazlarıyla düzeltilemeyen kalıcı iki taraflı çok ileri düzeyde işitme kaybı
Dil
Etiyolojisine bakılmaksızın dilin en az 2/3 ünün alınması
Larenks
Etiyolojisine bakılmaksızın sürekli kanül kullanmayı gerektiren total yada kısmi larenks yokluğu
Ses organları
Düzeltilemeyen ağır dispne ve afoni ile birlikte olan iki taraflı hastalık, travma ve tümörleri
E. ONKOLOJİ[3]
Baş ve boyunun yumuşak doku ve diğer malign tümörleri : Tüm kulak (iç,orta,dış), burun, paranasal sinüs, nazofarenks, dudak, yanak, dil, ağız tabanı, çene (tükrük bezleri ve tiroid bezi hariç)
A. Antineoplastik tedaviyi takiben ilerleyen hastalık
veya
B. Antineoplastik tedavi sonrasında rekurrens gösteren (gerçek vokal kordlarda olan rekürrens hariç) hastalık
veya
C. Bölgesel lenf nodları dışındaki uzak organ veya uzak lenf nodları metastazı varlığı
Cilt
A. Sarkom veya karsinom: Anrezektabl lokal veya anrezektabl metastatik hastalık
B. Melanoma: 1 veya 2’de tanımlandığı şekilde;
1. Geniş eksizyon sonrası metastaz yapmış (rekürren hastalık olarak kabul edilmeyen, başka bir bölgede ortaya çıkan primer melanoma hariç)
2. a veya b’de tanımlanan metastazları bulunan;
a. Anrezektabl 2 veya daha fazla değişik anatomik bölgede lenf bezi metastaz varlığı (Görüntüleme yöntemleri veya fizik muayene ile saptanabilmelidir)
b. Anrezektabl komşu cilde veya daha uzak bölgelere olan metastazlar
Yumuşak Doku Sarkomu
A. Anrezektabl bölgesel veya uzak metastazlar ile beraber olan
veya
B. Antineoplastik tedavi sonrasında ilerleyen veya tekrarlayan anrezektabl hastalık
Lenfoma (T-hücreli Lenfoblastik Lenfoma hariç)
A. Non-Hodgkin lenfoma: 1 veya 2’de tanımlanan şekliyle;
1. Agresif lenfoma (diffüz büyük B-hücreli lenfoma dahil), başlangıç antineoplastik tedavi sonrasında ilerleyen hastalık
2. 12 aylık periyot süresince birden fazla antineoplastik tedavi başlanması gereksinimi olan, yavaş ilerleyen lenfomalar (mikozis fungoides ve foliküler küçük çentikli hücreli dahil)
B. Hodgkin hastalığı: Antineoplastik tedaviden sonra ilerleyen hastalık
C. Kemik iliği veya kök hücre nakli ile beraber olan lenfomalar: Nakil tarihinden itibaren en az 12 ay süreyle malul olarak kabul edilir. Sonrasında, var olan herhangi bir rezidü hasar(lar)ı etkilenen vücut sistemi kriterleri altında değerlendirilir.
Lösemiler
A. Akut lösemi (T-hücreli lenfoblastik lenfoma dahil): tanı veya relaps tarihinden itibaren en az 24 ay süreyle; kemik iliği veya kök hücre naklinden itibaren en az 12 ay süreyle malul olarak kabul edilir. Sonrasında, var olan herhangi bir rezidü hasar(lar)ı etkilenen vücut sistemi kriteleri altında değerlendirilir.
B. Kronik myelojenöz lösemi: 1 veya 2’de tanımlanan şekliyle;
1. Hızlanmış (akselere) veya blast fazı; tanı veya relaps tarihinden itibaren en az 24 ay süreyle, kemik iliği veya kök hücre naklinden itibaren en az 12 ay süreyle malul olarak kabul edilir. Sonrasında, var olan herhangi bir rezidü hasar(lar)ı etkilenen vücut sistemi kriterleri altında değerlendirilir.
2. Kronik faz; a veya b’de tanımlanan şekliyle:
a. Kemik iliği veya kök hücre naklinden itibaren 12 ay süreyle malul olarak kabul edilir. Sonrasında, var olan herhangi bir rezidü hasar(lar)ı etkilenen vücut sistemi kriterleri altında değerlendirilir.
b. Antineoplastik tedaviye rağmen progresif seyreden hastalık
C. Kronik lenfositer lösemi:
1. Akut lösemiye dönüşüm gösteren
veya
2. 12 aylık periyod süresince birden fazla antineoplastik tedavi başlanması gereksinimi olan
Multipl Myelom
A. Antineoplastik tedavi sonrasında tedaviye yanıtın alınamadığı veya progresif seyrettiği
veya
B. Kemik iliği veya kök hücre nakli ile beraber olan durumlar; kemik iliği veya kök hücre naklinden itibaren 12 ay süreyle malul olarak kabul edilir. Sonrasında, var olan herhangi bir rezidü hasar(lar)ı etkilenen vücut sistemi kriterleri altında değerlendirilir.
Tükrük bezleri
Anrezektabl uzak metastazları bulunan karsinom veya sarkom
Tiroid bezi
A. Anaplastik (andiferansiye) karsinom
veya
B. Anrezektabl ve bölgesel lenf nodlarını aşan metastazları bulunan ve radyoaktif iyot tedavisine cevap vermeyen progresif seyreden karsinom
veya
C. Anrezektabl uzak metastazı bulunan medüller karsinom
Meme (sarkoma hariç)
A. Anrezektabl lokal olarak ilerlemiş karsinom (inflamatuar karsinom, göğüs duvarı veya cilde doğrudan uzanımı bulunan herhangi bir boyuttaki tümör, aynı taraftaki internal mamarian lenf nodlarına metastazı bulunan herhangi bir boyuttaki tümör)
veya
B. Lokal ileri evre veya metastatik hastalıkta verilen antineoplastik tedaviye rağmen ilerleyen hastalık
İskelet sistemi sarkomu
A. İnoperabl veya anrezektabl hastalık
veya
B. Antineoplastik tedavi sonrası tekrarlayan ve anrezektabl olan hastalık
veya
C. Anrezektabl uzak metastazı bulunanlar
Maxilla, orbita veya temporal fossa
A. Anrezektabl bölgesel veya uzak metastazı bulunan, herhangi bir tip sarkom veya karsinom
veya
B. Orbitaya veya etmoid veya sfenoid sinuslere uzanımı bulunan antrum karsinomu (nazofarinks tümörü hariç)
veya
C. Kafa tabanına, orbitaya, meninkslere veya sinuslere uzanımı bulunan tümörler
Sinir sistemi
A. 1 veya 2’de tanımlanan şekliyle, santral sinir sisteminin (beyin ve spinal kordun) malign tümörleri:
1. Medulloblastom veya diğer primitif nöroektodermal tümörler (PNET) gibi oldukça malign olan, belgelenmiş metastazı olan tümörler, glioblastome multiforme, ependimoblastom, diffüz intrinsik beyin sapı gliomları veya primer sarkomlar
2. Antineoplastik tedaviyi takiben progresif olan veya rekürrens gösteren anrezektabl hastalık
veya
B. 1 veya 2’de tanımlanan şekliyle, periferal sinir veya sinir kökü malign tümörleri:
1. Metastazı bulunan
2. Antineoplastik tedaviyi takiben progresif olan veya rekürrens gösteren
Akciğerler
A. Akciğerin küçük hücreli olmayan karsinomları
İnoperabl, anrezektabl, rekürens gösteren veya hiler nodlara veya daha uzağa metastazı bulunan
veya
B. Küçük hücreli karsinom: Toraksa sınırlı hastalıkta uygulanan tedavilere rağmen ilerleyen veya yaygın hastalık olması

veya
C. Anrezektabl superior sulcus karsinomu (pancoast tümörleri dahil)
Plevra veya mediasten
A. Antineoplastik tedaviye rağmen ilerleyen plevranın malign mezotelyoması
B. 1 veya 2’de tanımlandığı şekliyle, mediastenin malign tümörleri:
1. Bölgesel lenf nodlarına veya daha uzağa metastazı bulunan (germ hücre tümörleri hariç)
2. Başlangıç antineoplastik tedaviyi takiben progresif olan veya rekürrens gösteren
Ösefagus veya mide
A. Ösefagusun karsinomu veya sarkomu (gastrointestinal stromal tümör hariç)
B. 1 veya 2’de tanımlandığı şekliyle, mide karsinomu veya sarkomu;
1. İnoperabl, anrezektabl, komşu yapılara uzanımı bulunan veya rekürrens gösteren
2. Uzak organ ve uzak lenf nodlarına metastazı bulunan
C. Antineoplastik tedavilere dirençli veya ilerleyen gastrointestinal stromal tümör
İnce barsağın karsinomu, sarkomu veya karsinoid tümörleri
A. İnoperabl, anrezektabl veya rekürrens gösteren (gastrointestinal stromal tümör hariç)
veya
B. Bölgesel lenf nodlarından daha uzağa metastazı bulunan (gastrointestinal stromal tümör hariç)
veya
C. Antineoplastik tedavilere dirençli veya sistemik tedaviye cevap vermeyen ilerleyen gastrointestinal stromal tümör
Kalın barsak (ileoçekal valvden itibaren, anal kanal dahil)
A. İnoperabl, anrezektabl veya rekürrens gösteren adenokarsinom
veya
B. Cerrahi sonrası rekürrens gösteren anüsün skuamoz hücreli karsinomu
veya
C. Bölgesel lenf nodlarından daha uzağa metastazı bulunan
Karaciğer, safra kesesi, safra yolları
A. Anrezektabl karaciğerin malign tümörleri
B. Anrezektabl safra kesesinin malign tümörleri
C. Anrezektabl safra yollarının malign tümörleri
Pankreas
A. Anrezektabl karsinom (adacık hücreli karsinomlar hariç) veya relaps hastalık
veya
B. Fizyolojik olarak aktif, inoperabl veya anrezektabl olan adacık hücreli tümörler
Böbrekler, adrenal bez veya üreterlerin karsinomu
A. İnoperabl, anrezektabl hastalık
veya
B. Cerrahi olarak çıkarılamayan nüks veya uzak metastazı olan karsinomlar
Mesanenin karsinomu
A. Mesane dışına taşan hastalık
veya
B. Total sistektomi sonrası rekürrens gösteren
veya
C. İnoperabl veya anrezektabl olan
Kadın genital yollarının karsinomu veya sarkomu
A. 1 veya 2’de tanımlandığı şekliyle uterin korpus:
1. Antineoplastik tedavilere cevap vermeyen ilerleyen lokal ileri hastalık veya antineoplastik tedaviye cevap vermeyen uzak organ metastazları
2. Antineoplastik tedaviyi takiben progresif olan veya rekürrens gösteren
B. 1 veya 2’de tanımlandığı şekliyle uterin serviks:
1. Pelvik duvara, vajinanın alt bölümüne veya komşu veya uzak organlara metastazı bulunan
2. Antineoplastik tedaviyi takiben progresif olan veya rekürrens gösteren
C. 1 veya 2 veya 3’de tanımlandığı şekliyle vulva veya vajina:
1. Komşu organlara invazyon gösteren
2. Bölgesel lenf nodlarına veya daha uzağa metastazı bulunan
3. Antineoplastik tedaviyi takiben progresif olan veya rekürrens gösteren
D. Fallop tüpleri: Antineoplastik tedaviyi takiben progresif olan veya rekürrens gösteren
E. 1 veya 2’de tanımlandığı şekliyle, overler:
1. Aşagıdakilerden en az bir tanesinin bulunduğu germ hücreli tümörler dışındaki tüm malign tümörlerde:
a. Pelvis dışına uzanım gösteren tümör(örneğin; periton, omentum veya barsak yüzeylerinde tümör implantlarının bulunması)
b. Antineoplastik tedaviyi takiben rekürrens gösteren
2. Germ hücreli tümörler; antineoplastik tedaviyi takiben progresif /nüks gelişen ve anrezektabl olanlar
Prostat bezinin karsinomu
A. Hormon tedavisine rağmen progresyon gösteren ileri evre hastalık
veya
B. Kemik dışı visseral metastazı bulunan (iç organlara olan metastazlar)
Testis: Antineoplastik tedaviyi takiben progresif olan veya cerrahi olarak çıkartılamayan rekürrens veya metastatik tümör
Penis: Anrezektabl bölgesel lenf nodlarına veya daha uzağa metastazı bulunan karsinom
Uygun incelemeye rağmen primer kaynağın bilinmediği durumlar
Cerrahi, radyoterapi, antineoplastik tedaviye yanıt vermeyen, ilerleyici hastalık gösteren boyun lenf nodlarına yayılmış, metastatik karsinom veya sarkom
Kemik iliği veya kök hücre nakli ile tedavi edilmiş malign neoplastik hastalıklar
A. Allojenik transplantasyon: Nakil tarihinden itibaren en az 12 ay süreyle malul olarak kabul edilir. Sonrasında, var olan herhangi bir rezidü hasar(lar)ı etkilenen vücut sistemi kriteleri altında değerlendirilir.
veya
B. Otolog transplantasyon: Nakil de dahil olmak üzere, tedavi planı altında tedavinin başladığı ilk tarihten itibaren en az 12 ay süreyle malul olarak kabul edilir. Sonrasında, var olan herhangi bir rezidü hasar(lar)ı etkilenen vücut sistemi kriteleri altında değerlendirilir.
28. Diğer maddelerde maluliyet süresi belirtilmeyen ve “İyi diferansiye tiroid kanserleri ve derinin bazal hücreli kanseri” dışındaki tüm malign hastalıklar teşhis tarihinden itibaren 18 ay süresince malul kabul edilir ve bu süre sonunda hastalık durumuna göre maluliyet yönünden tekrar değerlendirilir
F. HEMATOLOJİ
Anemiler
A. Ağır aplastik anemi (nötrofil 200-500, trombosit 20000’in altı); sık transfüzyon gereksinimi[4]
B. Fankoni aplastik anemisi ve diğer konjenital aplastik anemiler; sık transfüzyon gereksinimi olan
C. Diamond Blackfan anemisi (konjenital hipoplastik anemi); tedavilere yanıt vermeyen
D. Eritrosit enzim ve membran defektleri ile seyreden, Hb<8 g/dl olan ağır anemiler
E. Ağır ve terminal dönem Paroksismal Nokturnal Hemoglobinüri
F. Oto-immün hemolitik anemiler(İdiyopatik ve sekonder otoimmün hemolitik anemiler) Tedaviye yanıt vermeyen ve Hb<8 g/dl ile seyreden
G. Orak hücre hastalığı veya varyantları: Aşağıdakilerden biri ile beraber
1. 5 ay boyunca en az 3 kez olduğu tespit edilen ağrılı trombotik krizler
2. 12 ay boyunca en az 3 kez uzamış hospitalizasyona (acil bakımın dışında) ihtiyaç duyulması
3. Htc seviyesinin %26 veya altında seyrettiği kronik ciddi anemi
4. Kalıcı bozuklukların değerlendirilmesi; etkilenen vücut sistemi kriterleri altında yapılır.
H. Thalassemi majör ve/veya intermedia
1. Sık transfüzyon gereksinimi olan homozigot talasemi majör
veya
2. Hipersplenizm bulguları olan, Fe şelasyon tedavisi gerektirecek düzeyde serum Fe ve Ferritin değerlerinde yükselme olması
İ. Myelodisplastik sendrom; IPSS’e göre orta risk olarak değerlendirilen beraberinde kompleks sitogenetik bozukluk veya standart tedaviye yanıt vermeyen ağır sitopenisi olan
J. Primer Myelofibrozis; COLOGNE kriterlerine göre evre 3-4 olan
Ağır ve remisyona girmeyen Malign Monoklonal Gammapatiler
Primer Hemofagositik Sendrom
Kronik granülositopeni : A ve B’ deki maddelerle beraber
A. Kesin nötrofil sayısının tekrarlayan sayımlarda mm3 de 1000’in altında olması
B. 5 ay boyunca en az 3 kez oluştuğu tesbit edilen rekürren sistemik bakteriel enfeksiyonlar
Esansiyel trombositemi, esansiyel polistemi, polistemia vera v.b. myeloproliferatif hastalıklar; (KML ve KLL dışında) Hayatı tehdit eden tromboz ve/veya kanamaya neden olan veya lösemik dönüşüm gösteren
Hemostaz bozuklukları (İTP, trombosit fonksiyon bozuklukları, vasküler nedenler); Ağır ve hayati kanamalar ile seyreden primer hemostaz bozuklukları (tedavinin bitiminden bir yıl sonra kontrol)
Koagülasyon defektleri (hemofili veya benzer hastalıklar)
A. 5 ay içinde en az 3 kez transfüzyona ihtiyaç duyan spontan hemoraji ile beraber
veya
B. Faktör aktivitesi % 3’ün altında olan (en az iki kez , farklı zamanda ölçülmüş)
Kemik İliği/ Kök Hücre Nakli: Onkoloji bölümünde yer alan kriterlere göre değerlendirilir.
G. ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ
Amputasyonlar
A. Üst Ekstremite Amputasyon Düzeyi
1. Skapulotorasik (tek taraflı)
2. Omuz dezartikülasyonu (tek taraflı)
3. Kol (omuz ile dirsek arası) (tek taraflı)
4. Dirsek dezartikülasyonu (tek taraflı)
5. Bilateral ön kol
6. Bilateral el bileği
7. Bilateral metakarpofalangiyal eklemden tüm parmaklar
8. Bilateral metakarpofalangiyal eklemden baş parmak dahil 8 parmak
B. Alt Ekstremite Amputasyon Düzeyi
1. Hemipelvektomi
2. Kalça dezartikülasyonu (tek taraflı)
3. Diz üstü
a. Proksimal (tek taraflı)
b. Bilateral orta ve distal
4. Bilateral diz dezartikülasyonu
5. Diz altı
a. Bilateral proksimal
b. Bilateral orta
c. Bilateral distal
6. Ayak - Bilateral Syme
C. Dizaltı veya üstündeki seviyelerden bir alt ekstremite amputasyonu ve bir el bileğinin amputasyonu sonucu efektif ambulasyonun sağlanamaması
Eklemlerin Majör Disfonksiyonları
Herhangi bir sebebe bağlı olarak etkilenen eklemlerde ciddi anatomik deformite (subluksasyon, kontraktür, osseöz veya fibröz ankiloz, instabilite v.b.) ile beraber hareket kısıtlılığı veya anormal hareketlerin bulunduğu durumlar.
A. Bilateral kalça ekleminin tam ankilozu
B. Bilateral diz ekleminin 30° ve üzerinde fleksiyon pozisyonunda ankilozu
C. Kürek kemiğinin sabit hale gelmesine neden olan iki taraflı omuz eklem ankilozu
D. Bilateral üst ekstremite eklemlerin tutulumu sonucu ince ve kaba hareket becerilerinin kaybı ve kendine bakım aktivitelerinin gerçekleştirilememesi
Skolyoz, kifoz, kifoskolyoz gibi omurganın anormal eğrilikleri sonucu kardiyak veya solunum sisteminin etkilendiği durumlar (değerlendirme ilgili vücut sistemine göre yapılır.)
H. ROMATOLOJİ[5]
Sistemik Sklerosis (skleroderma)
A. 3 veya daha fazla organ/vücut sisteminin tutulması(organ/vücut sisteminden birinin tutulma derecesi en az orta düzeyde olmalı)
veya
B. Aşağıdakilerden birinin bulunması.
1. Ayaklarda parmak kontraktürü veya sabit deformite sonucu efektif ambulasyonu sağlayamama
2. Her 2 elde parmak kontraktürleri veya sabit deformiteler nedeniyle ince ve kaba hareket becerilerini efektif yapamama.
3. Alt ekstremitelerde atrofi ile beraber irriversible hasarlar sonucu efektif ambulasyonu sağlayamama
4. Her 2 üst ekstremitede atrofi ile beraber irriversible hasarlar sonucu ince ve kaba hareket becerilerini efektif sağlayamama.
veya
C. Raynaud’s fenomeni
1. En az 2 ekstremiteyi etkileyen gangren
veya
2. El veya ayak parmaklarındaki iskemiyle beraber bulunan ülserler nedeniyle efektif ambulasyonu veya ince, kaba hareket becerilerini sağlayamama
Polimyozit ve Dermatomyozit: Aşağıdakilerden birinin bulunması;
A. Proksimal kuşak (pelvis veya omuz) kalıcı kas gücü kaybı nedeniyle efektif ambulasyon veya ince ve kaba hareket becerilerini efektif sağlayamama.
B. Kas zayıflığına bağlı tedaviye cevap vermeyen aspirasyon ile beraber yutma güçlüğü (disfaji)
C. İnterkostal ve diyaframatik kaslarda güç kaybına bağlı solunum bozulması.
D. Diffüz kalsinosis sonucu efektif ambulasyonu veya ince ve kaba hareket becerilerini efektif sağlamasına engel olacak eklem limitasyonları
Sistemik Lupus Eritamatozis, Sistemik Vaskülit, Sjögren Sendromu, Undifferansiye ve Mixed Konnektif Doku Hastalığı v.b.
3 veya daha fazla organ/vücut sisteminin tutulması(organ/vücut sisteminden birinin tutulma derecesi en az orta düzeyde olmalı)
Behçet Hastalığı
Vena cava superior ve/veya vena cava inferior sendromu gibi vasküler komplikasyonlar, görme kaybıyla sonuçlanan göz tutulumu veya pulmoner veya SSS gibi en az 2 veya daha fazla sistem/organın en az orta düzeyde tutulması.
İnflamatuar Artritler
A. İnatçı inflamasyon veya kalıcı deformite nedeniyle
1. Ağırlık taşıyan majör periferal eklemlerin tutulumu ile efektif ambulasyon sağlanamaması
veya
2. Her iki üst ekstremitede majör periferal eklem tutulumu ile ince ve kaba hareket becerisinin kaybı.
B. Bir veya daha fazla periferal eklemde inflamasyon veya deformite ile beraber birinin en az orta derecede olmak üzere iki veya daha fazla organ/vücut sisteminin tutulması.
C. Ankilozan spondilit veya diğer spondiloartropatilerde omurga tutulumunda
1. Dorsolomber veya servikal omurganın uygun görüntüleme tetkikleri ve fiziksel muayenede vertikal pozisyondan (sıfır dereceden) 50° veya daha fazla fleksiyonda ankiloze olması.
veya
2. Dorsolomber veya servikal omurganın uygun görüntüleme tetkikleri ve fiziksel muayenede vertikal pozisyondan (sıfır dereceden) 30° veya üzerinde (50°’den az) fleksiyonda ankiloze olması ve herbiri en az orta derecede olmak üzere iki veya daha fazla organ/vücut sisteminin tutulması.
I. GASTROENTEROLOJİ VE HEPATOLOJİ
Gastrointestinal Kanamalar
Portal Hipertansiyona bağlı olarak gelişen, endoskopik ve medikal tedavi ile hastaneye yatış gerektiren;
A. TİPS veya cerrahi tedavi gerektiren
veya
B. Aşağıdakilerden en az birinin varlığı
1. Parasentez gerektiren asit,
2. Torasentez gerektiren hepatik hidrotoraks,
3. Spontan bakteriyel peritonit,
4. Hepatik ensefalopati,
5. Hepatorenal sendrom,
6. Hepatopulmoner sendrom
Karaciğer Sirozu
A. Aşağıdakilerden birinin varlığı
1. Son 1 yılda en az 2 defa hastaneye yatış ve terapötik parasentez gerektiren asit
2. Son 1 yılda en az 2 defa hastaneye yatış gerektiren spontan bakteriyel peritonit
3. Hepatopulmoner Sendrom
4. Hepatik Ensefalopati
5. Hepatik Hidrotoraks
6. Portopulmoner hipertansiyon
7. Hipersplenizm
B. End Stage Karaciğer Sirozu (SSA CLD skoru 22 veya üzeri olanlar)
Karaciğer transplantasyonu
İnflamatuar Bağırsak Hastalıkları
A. Stenotik lezyonu olan inflamatuvar barsak hastalığı: Endoskopik veya radyolojik olarak ince barsak ve kolonda ortaya konmuş proksimalindeki dilatasyonun olduğu stenotik lezyonu olan hastaların (Adhesiv stenozlar hariç) hastaneye yatırılarak uygun medikal, endoskopik dekompresif tedaviler ile kontrol edilemeyen ve son altı ay içinde en az iki defa cerrahi tedavi ihtiyacı olmuş crohn hastalığı.
B. Stenozan olmayan inflamatuvar barsak hastalığı
Son 6 aylık takipte aşağıdakilerden en az ikisinin varlığı
1. Medikal ve cerrahi tedavi ile kontrol edilemeyen fistülizan tip hastalık
2. VKI 17,5 in altında olması (bir yıl sonra kontrol gerekir)
3. Günlük beslenme ihtiyacının gastrostomi veya venöz kateter yoluyla total parenteral nutrisyonla sağlanması
4. Son iki ay içinde en az 3 farklı zamanda narkotik analjezikler ile kontrol altına alınamayan karın ağrısı, hassasiyet veya ele gelen kitle olması
5. Son iki ay içinde yapılan tedavilere rağmen Albumin’in 3gr/dl, Hemoglobinin 10gr/dl’in üzerine çıkarılamaması (transfüzyonsuz)
6. Son iki ay içinde en az 3 farklı zamanda perianal fistül veya drene edilen perianal absenin narkotik analjeziklere rağmen ağrı kontrolünün sağlanamaması
Kısa Bağırsak Sendromu
Cerrahi olarak ince barsakların en az 2/3’ünün rezeke edildiği ve günlük beslenme ihtiyacının venöz kateter yoluyla total parenteral nutrisyon ile sağlanması.
A. Sifinkterektomi ile birlikte subtotal kolektomi
B. Total kolektomi
C. Anal inkontinans veya anal sfinkter yokluğu
D. Kalıcı ileostomi veya kolostomiler
Bağırsak transplantasyonu
Tanımlanmış bir gastrointestinal hastalığa bağlı olarak; son 6 ayda uygun tedaviye rağmen son 2 ay içinde en az 2 değerlendirmede VKI 17,5 in altında olması. (Bir yıl sonra kontrol gerekir)
Malabsorbsiyonlarla seyreden kronik pankreatit: Radyoloji ve laboratuar yöntemleri ile saptanan birden fazla kalıcı komplikasyonu gelişen veya tedavi ile kontrol altında tutulamayan ağrı ile seyreden
Total pankreatektomi
Whipple operasyonu: Etiyolojisine bakılmaksızın
J. DERMATOLOJİ
Yama, plak, papül, tümor, Sezary sendromu şeklinde kendisini gösteren, patoloji pozitif lenf nodu: Evre IVA, IVB olan Kütanöz T Hücreli Lenfoma
Yaygın deri lezyonu olan, uzak metastazlı mycosis fungoides dışı diğer kutanöz lenfomalar
Belirti ve bulguları sürekli olarak mevcut olan, aralıklı veya sürekli tedavi gerektiren, uygun medikal tedaviye cevap vermeyen, günlük aktivitelerin tamamına yakınını etkileyen, hastanın çalışmasına olanak vermeyen veya hastane ya da evde uzun süreli mahsur kalmasına yol açan
A. Porfirialar
B. Artropatik şekil gösteren ağır sedef hastalığı (psoriazis) (Değerlendirme romatoloji bölümünde yer alan kriterlere göre yapılır)
C. Pemfigus grubu, büllöz pemfigoid, dermatitis herpetiformis v.b. Otoimmün büllöz hastalıklar
D. İktiyozis grubu hastalıklar
E. Epidermolizis büllosa
F. Kseroderma pigmentozum, Rothmund-Thompson Sendromu, Diskeratozis konjenita, Werner Sendromu ve benzeri genetik geçişli hastalıklar
Sistemik tutulumu olan atrofiyle seyreden ve trofik bozukluklar gösteren skleroderma. (Değerlendirme romatoloji bölümünde yer alan kriterlere göre yapılır)
Mutulasyon evresindeki cüzzam (Lepra)
K. KARDİYOLOJİ
Kardiyak Aritmiler
A. İlaç tedavisi, kateter ile ablasyon, cerrahi girişim, kalıcı kalp pili uygulanması ve ICD implantasyonu yöntemlerinden en az ikisinin uygulanmasına rağmen hayatı tehdit eden ventriküler aritmiye bağlı semptomların devam etmesi.
veya
B. İlaç tedavisi, kateter ile ablasyon, cerrahi girişim yöntemlerinden en az ikisinin uygulanmasına rağmen Avrupa kalp ritim derneği (EHRA) skoru EHRA IV olan kronik atriyal fibrilasyon
veya
C. Ejeksiyon fraksiyonu %30’un altında olan hastalarda medikal tedaviye dirençli ventriküler aritmilerin varlığı
veya
D. Ani kalp ölümü sonrası başarılı resüsite edilmiş yaşayan ve medikal veya girişimsel veya cerrahi tedavi yöntemlerle tedavisi olmayan kalp hastalıklarının varlığı
Pulmoner Hipertansiyon: Medikal ve cerrahi tedaviye rağmen kateterle ölçülen Mean pulmoner arter basıncının 50 mmHg’ nın üzerinde olduğu (kalp kateterizasyonunun mümkün olmadığı durumlarda ekokardiografik olarak sistolik pulmoner arter basıncının 75 mmhg’nın üzerinde olduğu hastalar), NYHA evre 3-4 semptomları veya ciddi sağ ventrikül yetmezlik belirti ve bulgularının olduğu primer ve sekonder pulmoner arteriyel hipertansiyon hastaları
Konstrüktif Perikardit: Opere edilmesine ve medikal tedaviye rağmen bulguları devam eden veya inoperabl olup NYHA evre 3-4 konstriktif perikardit hastaları
Hipertrofik ve Restruktif Kardiyomyopati: Fizik muayene ve laboratuar sonuçlarıyla hipertrofik kardiyomiyopati tanısı konulan, uygun medikal, cerrahi veya invaziv tedaviye rağmen NYHA evre 4 semptomları olan hastalar
Kalp Yetmezliği
A. Maksimum medikal, cerrahi ve perkutan tedaviye rağmen, NYHA evre 3-4 semptom ve bulguları olan ve ejeksiyon fraksiyonu %30’un altında olan kalp yetmezliği
veya
B. Maksimum medikal, cerrahi ve perkutan tedaviye rağmen, NYHA evre 3-4 semptom ve bulguları olan İnvaziv olarak ölçülmüş kardiyak indeksi 2.2 nin altında, pulmoner kapiller kama basıncı 18 mmHg üzerinde olan kalp yetmezliği
Konjenital Kalp Hastalıkları
A. Maksimum diyet, ilaç, perkutan veya cerrahi tedavisine rağmen NYHA evre 3-4 konjestif kalp yetersizliği semptomları olan konjenital kalp hastalıkları
veya
B. Cerrahi yada perkutan tedaviye rağmen kalp boşluklarında ciddi dilatasyon veya disfonksiyonu olan, ciddi kapak yetersizliği veya darlığı olan konjenital kalp hastalıkları
veya
C. Sağ-sol şant gelişen hastalar yada cerrahi ile düzeltilemeyen doğuştan sağ sol şantı olan hastalar
veya
D. Eisenmenger sendromu gelişen konjenital kalp hastalıkları
veya
E. Operasyon yapılmış hastalarda aşağıdakilerden en az biri ile beraber;
1. NYHA evre 3-4 konjestif kalp yetersizliği semptomları olan hastalar
2. Siyanozu devam eden hastalar
3. Önemli sol-sağ şantı devam eden ( Qp/ Qs >2:1), hastalar
4. Sağ-sol şantı bulunan hastalar
5. Pulmoner vasküler rezistansı sistemik vasküler rezistanstan büyük olan hastalar
Kalp Kapak Hastalıkları
A. Medikal tedaviye rağmen, NYHA evre 3-4 semptomları ve laboratuvar bulguları ile ortaya konmuş ciddi ventrikül fonksiyon bozukluğu saptanan orta-ciddi düzeyde darlığı ya da yetmezliği olan cerrahi veya medikal nedenlerle opere edilemeyen (inoperabl) kalp kapak hastalıkları
veya
B. Perkutan girişimsel yöntem uygulanan veya opere edilen hastalarda medikal tedaviye rağmen NYHA evre 4 semptomları devam eden veya operasyon sonrası en az 1 yıl sonra yapılan takipte ciddi ventrikül fonksiyon bozukluğu devam eden kalp kapak hastalıkları.
Koroner Arter Hastalıkları
A. Kanada Kalp Derneği (CCS) sınıf 3-4 angina ile birlikte, medikal tedavi, PTCA, CABG tedavisine rağmen miyokard perfüzyon sintigrafisinde sol ventrikülün en az %30’unu etkileyen iskeminin saptandığı koroner arter hastalığı
veya
B. Medikal tedavi, PTCA, CABG tedavisine rağmen, bir veya daha fazla koroner arterde en az %50 oranında darlığın anjiyografik olarak gösterildiği Kanada Kalp Derneği (CCS) sınıf 3-4 angina pektorisi olan koroner arter hastalığı
veya
C. Medikal tedavi, PTCA, CABG tedavisine rağmen, Kanada Kalp Derneği (CCS) sınıf 3-4 angina ile birlikte ciddi sol ventrikül fonksiyon bozukluğunun (EF<%30) olduğu koroner arter hastalığı
Kalp Transplantasyonu
L. DAMAR HASTALIKLARI
Sistemik kökenli ve tedavisi mümkün olmayan, çalışmayı etkileyen, kısa mesafe kladikasyonu olan, iskemik yara ve trofik bozukluğa yol açan arteriyel tıkanıklık (ABI 0.5’den az)
Tedavisi mümkün olmayan büyük arter anevrizmaları (aort v.b.)
Tedaviye rağmen tekrarlayan veya inatçı, geniş ülserasyona neden olan venöz staz
Tedavisi mümkün olmayan ağır lenfödem ve elefantiyazis
M. GENİTOÜRİNER SİSTEM HASTALIKLARI
Böbrek fonksiyon bozukluğu:
A. Kronik hemodiyaliz veya periton diyalizi
veya
B. Böbrek transplantasyonu
veya
C. En az 3 ay boyunca serum kreatinin düzeyinin sürekli 4 mg/dl (en az 3 kez 3 farklı zamanda) veya üzerinde olması veya kreatinin klirensinin 30 ml/dk veya altında bir değere düşmesi ile beraber aşağıdakilerden en az ikisi;
1. Patolojik kırıklar
2. Kalıcı motor ve duyusal nöropati (EMG ile tespit edilen)
3. Kalıcı aşırı sıvı yüklenmesi sendromu beraberinde:
a. Diastolik kan basıncının 110 mmHg veya üzerinde olduğu diastolik hipertansiyon olması ( ambulatuar kan basıncı monitörizasyonu ile tespit edilen)
veya
b. Tedaviye rağmen devam eden inatçı vasküler konjesyon bulguları (telegrafi, ekokardiografi ve klinik bulgular ile desteklenen)
4. Takip eden 6 aylık süreçte en az 30 günlük ara ile değerlendirme sonrası hesaplanan ve vücut kitle indeksinin 18.0’in altında olması ile tanımlanan kilo kaybının olduğu inatçı anoreksi.
Nefrotik sendrom; anazarka tarzı ödem ile birlikte tedaviye rağmen en az 3 ay süren ve;
A. Serum albümin düzeyinin 3.0 gram/desilitre (100 ml) veya altında ve 24 saatlik proteinüri miktarının 3.5 gram veya üzerinde olması
veya
B. 24 saatlik proteinüri miktarının 10.0 gram ve üzerinde olması
Üretra darlıkları sürekli sonda kullanmayı gerektiren veya sürekli sistostomi
Üreterosigmoidostomi, üreterokuteneostomi, post operatif kalıcı fistüller, total inkontinans
Penis ve testislerin birlikte yokluğu ve idrarın sürekli akması
N. ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA HASTALIKLARI
Hipofiz ve Hipotalamus Bez Hastalıkları
Cerrahi ve tıbbi tedaviye cevap vermeyen hastalıklar. (Çevre dokulara invaze olan, körlüğe v.b. neden olan adenomlar)
Tiroid ve Parotiroid Bez Hastalıkları
A. Hipoparatiroidiye bağlı tedaviyle düzeltilemeyen hipokalsemi, hiperfosfatemi ve yumuşak doku kalsifikasyonları
B. Hiperparatiroidiye bağlı tedaviye cevap vermeyen ağır hiperkalsemi (kan kasiyum düzeyi ?14 mg/dl )
C. Kanserlerin yol açtığı malign hiperkalsemiler
Adrenal Bez Hastalıkları
A. Tedavi edilemeyen fonksiyonel adrenal bez adenomları
B. Cerrahi ve medikal tedaviyle kontrol altına alınamayan endokrin hipertansiyon (Feokromasitoma, hiperaldosteronizm v.b.)
Cerrahi ve medikal olarak tedavi edilemeyen gastrointestinal nöroendokrin tümörler
Diabetes Mellitus Kronik hiperglisemi veya hipoglisemiye bağlı en az 3 sistemi etkileyen orta-ağır komplikasyonların bulunması (görme kaybı, nöropatiler, periferik damar hastalıkları, retinopatiler ve nefropatiler v.b.)
Metabolizma Hastalıkları
A. Tedaviye rağmen kırıklara yol açan ve sekel bırakan metabolizma hastalıkları(osteogenezis imperfekta, genetik ağır osteomalaziler v.b.)
B. Porfiria (konjenital eritropoetik porfiria)
O. SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI
Kronik Pulmoner Yetmezlik: Kronik obstruktif akciğer hastalığı, kronik restriktif akciğer hastalığı, klinik olarak belgelenmiş akciğer hastalığına bağlı olarak gaz değişiminde kronik kalıcı bozulma olan durumlar
A. Ağır fonksiyonel etkilenme; istirahat PO2 değeri 50 mmHg’dan az veya 60 mmHg’nın altında ve beraberinde pulmoner hipertansiyon, kor pulmonale, egzersizle artan ağır hipoksemi bulgularının olması
veya
B. İdame tedaviye rağmen ağır veya çok ağır dispne (Modified medical research council, MMRC 3-4), şiddetli fizik muayene bulguları ve spirometride hastalıkların tanısı dikkate alınarak; FEV1<%45; FVC<%45; DLCO<%45 veya VO2 maks<15ml/kg-dk olması
Bronş Astımı
A. Birer hafta arayla usulüne uygun yapılan 3 spirometri ölçümü ile kalıcı ağır fonksiyonel bozukluğun gösterilmesi ( FEV1/FVC<%55, FEV1<%40)
veya
B. Spirometriye uyum sağlayamayan hastalarda; hastanın yılda en az 6 kez astım atağı ile acil servise başvurmuş olması ve arteriyel kan gazlarında en az hafif veya orta dereceli hipoksemisi bulunması
(Astımda maluliyet için rapor düzenlenmeden önce optimal tedavi yapılmış ve klinik stabil dönem sağlanmış olmalı ve değerlendirme en az 12 haftalık tedaviden sonra yapılmalıdır.)
Uykuda solunum bozuklukları
A. Ağır fonksiyonel kayıp; uykuda solunum bozukluğunda polisomnografide belirgin noktürnal desaturasyon bulunması ve bu kronik noktürnal hipoksemiye bağlı pulmoner hipertansiyon veya kor pulmonale gelişmesi
veya
B. Apne hipopne indeksi (AHİ) >30 olup CPAP tedavisini tolere edememesi veya yeterli kompliyans sağlanamaması
Tüberküloz
Çoklu ilaca dirençli tüberküloz (İki yıl sonra tekrar değerlendirilir.)
Bronşektazi
A. Yaygın hastalığa bağlı olarak pulmoner fonksiyonun bozulması, (kronik pulmoner yetmezlik bölümünde yer alan uygun kriterler altında değerlendirilir.)
veya
B. Hastane başvurusu gerektiren , pnömoni veya hemoptizi ataklarının veya solunum yetmezliğinin yılda en az 6 kez tekrarlaması.
(Bu değerlendirmenin yapılmasına esas sağlık kurulu raporunda hastanın ardışık olarak en az 12 ay izlendiği belirtilmiş olmalıdır.)
Kistik Fibrozis
A. Yaygın hastalığa bağlı olarak pulmoner fonksiyonun bozulması (kronik pulmoner yetmezlik bölümünde yer alan kriterler altında değerlendirilir.)
veya
B. Hastane başvurusu ile intavenöz veya nebulizer antibiyotik tedavisi gerektiren; pnömoni ve enfeksiyon atakları veya solunum yetmezliğinin yılda en az 6 kez tekrarlaması
(Bu değerlendirmenin yapılmasına esas sağlık kurulu raporunda hastanın ardışık olarak en az 12 ay izlendiği belirtilmiş olmalıdır.)
7. Akciğer Transplantasyonu
Not;
- Arter kan gazları için kan alınırken hastanın en az 15 dakikadır istirahat halinde olması, 30 dakikadır oksijen tedavisi almıyor olması ve hastanın optimal tedavi altında bulunması gereklidir. En az bir gün arayla tekrarlanmış iki ayrı arter kan gazı(AKG) sonucu olmalıdır.
- Spirometrik incelemeler hastanın sağlık durumunun en iyi olduğu zamanda ve obstruksiyon bulgusu varlığında kısa etkili bronkodilatör inhalasyonundan en az 10 dakika sonra yapılmalıdır.
- Dispnenin değerlendirilmesi MMRC dispne skalasına göre yapılır. Klinik, spirometrik ve arteriyel kan gazı bulguları ile fonksiyonel etkilenmenin derecesinde netlik sağlanamazsa kişilerde pulmoner egsersiz testi sonuçları dikkate alınır (kardiyo pulmoner egzersiz testi (KPET) ve 6 dak. yürüme testi)
P. DİĞER
AIDS
A. Tedaviye rağmen CD4 kan lenfosit sayısının<200 mm³
veya
B. Ağır immünyetmezlik semptomları görülen hastalar (fırsatçı enfeksiyon, kanser, kaposi sarkomu v.b.)
Mevcut hastalık listelerinin dışında kalan, tedaviye rağmen çalışma olanağının bulunmadığı hastalıklar.
Birden fazla hastalığın bir arada olduğu, tedaviye rağmen çalışma olanağının bulunmadığı durumlar.
[1] Efektif ambulasyon sağlayamama, ince ve kaba hareket becerilerini efektif yapamama
Efektif ambulasyon, günlük yaşam aktivitelerini devam ettirebilmek için yeterli bir mesafeyi makul bir yürüme hızıyla sağlayabilme yeteneğine sahip olmayı ifade eder. Efektif ambulasyon sağlayamama, yürüme yeteneğinde ciddi kısıtlanma olduğunu ve genellikle her iki alt ekstremitenin yetersizliği sonucu kullanılan yardımcı cihaz/cihazlar ile her iki üst ekstremite fonksiyonun limitlendiğini gösterir.
Aşağıdakilerle sınırlı kalmamak üzere, efektif ambulasyonu sağlayamama şu örnekleri içerir.
- Tekerlekli sandalye düzeyinde olmak,
- İki baston, iki kanadyen, walker v.b. mekanik destek ve/veya yardımcı cihaz olmadan yürüyememek,
- Tek el desteğine rağmen yardım olmaksızın yürüyememek, standart toplu taşım araçlarını kullanamamak, rutin aktiviteleri sürdürememek v.b.
- Bilateral üst ekstremite yardımcı cihaz/cihazlarına ihtiyaç duyulmadığı veya uygun olmadığı hallerde de (ankiloz, diz kalça ve ayak bileğinin kontraktürü, ileri düzeyde kas hastalıkları, Parkinson v.b.) efektif ambulasyon sağlanamayabilir.
Evde yardımcı cihaz kullanmadan bağımsız yürümek ambulasyonu efektif sağladığı anlamına gelmemektedir.
İnce ve kaba hareket becerilerini efektif yapamama, her iki üst ekstremite fonksiyonlarında ciddi kayıp sonucu, kişinin etkilenmiş ekstremiteleri kendine bakım veya günlük yaşam aktivitelerinde kullanamadığını ifade etmektedir. (El beceri testleri, günlük yaşam aktivitesi ölçekleri ile değerlendirilerek.)
[2] Tedaviye direnç protokollerinin uygulandığını gösteren tıbbi belge ve dokümantasyonlarının dosyada mevcut olması gerekir.
[3] Antineoplastik tedavi: Cerrahi, radyoterapi, sistemik antikanser tedavilerinin tümünü içerir.
[4] İki ayda bir, en az bir kez
[5] Efektif ambulasyon sağlayamama, ince ve kaba hareket becerilerini efektif yapamama
Efektif ambulasyon, günlük yaşam aktivitelerini devam ettirebilmek için yeterli bir mesafeyi makul bir yürüme hızıyla sağlayabilme yeteneğine sahip olmayı ifade eder. Efektif ambulasyon sağlayamama, yürüme yeteneğinde ciddi kısıtlanma olduğunu ve genellikle her iki alt ekstremitenin yetersizliği sonucu kullanılan yardımcı cihaz/cihazlar ile her iki üst ekstremite fonksiyonun limitlendiğini gösterir.
Aşağıdakilerle sınırlı kalmamak üzere, efektif ambulasyonu sağlayamama şu örnekleri içerir.
- Tekerlekli sandalye düzeyinde olmak,
- İki baston, iki kanadyen, walker v.b. mekanik destek ve/veya yardımcı cihaz olmadan yürüyememek,
- Tek el desteğine rağmen yardım olmaksızın yürüyememek, standart toplu taşım araçlarını kullanamamak, rutin aktiviteleri sürdürememek v.b.
- Bilateral üst ekstremite yardımcı cihaz/cihazlarına ihtiyaç duyulmadığı veya uygun olmadığı hallerde de (ankiloz, diz kalça ve ayak bileğinin kontraktürü, ileri düzeyde kas hastalıkları, Parkinson v.b.) efektif ambulasyon sağlanamayabilir.
Evde yardımcı cihaz kullanmadan bağımsız yürümek ambulasyonu efektif sağladığı anlamına gelmemektedir.
İnce ve kaba hareket becerilerini efektif yapamama, her iki üst ekstremite fonksiyonlarında ciddi kayıp sonucu, kişinin etkilenmiş ekstremiteleri kendine bakım veya günlük yaşam aktivitelerinde kullanamadığını ifade etmektedir. (El beceri testleri, günlük yaşam aktivitesi ölçekleri ile değerlendirilerek